GR422TIN002 - Κολυμπήθρα
Περιγραφή
Ο υγρότοπος Κολυμπήθρα βρίσκεται περίπου 2,9 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του οικισμού Καλλονή στην Τήνο. Συμπεριλαμβάνεται στην εθνική απογραφή με κωδικό GR422347000 και ονομασία «Έλος Κολυμπήθρας Τήνου» (Ζαλίδης & Ματζαβέλας 1994) και στην απογραφή του WWF Ελλάς για τους υγρότοπους του Αιγαίου (Κατσαδωράκης & Παραγκαμιάν 2007). Πρόκειται για υγρότοπο που αποτελείται από έλη, παράκτια λίμνη και καλαμώνες και σχηματίζεται στην εκβολή του μεγαλύτερου ρέματος της Τήνου και πάνω σε εκτεταμένα, για νησί, αλλουβιακά εδάφη. Η τροφοδοσία με γλυκό νερό γίνεται από το ρέμα απευθείας, το οποίο κοντά στη θάλασσα χωρίζει σε δυο σκέλη, και -κυρίως- από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. Κατάντη των αλλουβιακών εδαφών υπάρχει η πιο μεγάλη έκταση του νησιού με καλά αναπτυγμένες αμμοθίνες και πλούσια αμμοθινική βλάστηση. Η εκβολή καταλήγει σε μικρό κολπίσκο που βλέπει προς το βοριά και υφίσταται την επίδραση ισχυρών κυματισμών της θάλασσας τόσο το καλοκαίρι όσο και τον χειμώνα. Για τον παραπάνω λόγο, στον υγρότοπο συγκεντρώνονται πολλά στερεά απορρίμματα. Η αιολική διάβρωση στα γύρω βράχια είναι έντονη, ενώ η άμμος εισχωρεί στο εσωτερικό, σε απόσταση μεγαλύτερη των 100 μέτρων από την ακτή. Η μεγάλη αμμώδης παραλία είναι από τις πιο δημοφιλείς του νησιού για κολύμπι το καλοκαίρι και για θαλάσσια σπορ διότι έχει συχνό και έντονο κυματισμό. Ο υγρότοπος είναι ο πιο εκτεταμένος του νησιού και προσφέρει ποικιλία ενδιαιτημάτων για την άγρια ζωή. Στην μεγάλη και εύφορη πεδιάδα ανάντη καλλιεργούνται τομάτα, πατάτα, διάφορα οπωροκηπευτικά και πολύ αγκινάρα, είναι τα κύρια γεωργικά παραγωγικά εδάφη του νησιού. Οι κυριότεροι οικότοποι είναι: 3290 - Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή, 1410 - Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi), 2110 - Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες, 2120 - Κινούμενες θίνες της ακτογραμμής με Ammophila arenaria («λευκές θίνες») και 72Α0 - Καλαμώνες. Μέρος του υγρότοπου ανάντη της "λίμνης" έχει καταληφθεί από καλλιέργειες εδώ και αιώνες. Απειλείται από ελάττωση εισροών γλυκού νερού λόγω υπεράντλησης ανάντη και λόγω μη σημειακής γεωργικής ρύπανσης. Ο υγρότοπος βρίσκεται εντός των ορίων της Ζώνης Ειδικής Προστασίας (GR4220031) και Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά (Πορτόλου και συν. 2009), ενώ το μεγαλύτερο τμήμα του προστατεύεται από το Π.Δ. για τους μικρούς νησιωτικούς υγρότοπους (Y422TIN002, ΦΕΚ 229/ΑΑΠ/2012). [Επίσκεψη για την απογραφή: Γ.Κατσαδωράκης 4/2008].
Δεδομένα υγρότοπου
Βασικές πληροφορίες
| Τοποθεσία υγρότοπου: | Παράκτιος |
| Τύπος υγρότοπου: | Φυσικός |
| Έκταση υγρότοπου: | 7.14 Ha |
| Υδρολογική αλληλεπίδραση: | - |
| Αλατότητα νερού: | Γλυκό |
| Είσοδος γλυκού νερού: | Χείμαρρος / Ρύακας και επιφανειακός υδροφορέας |
| Επιφανειακή έξοδος νερού | Έξοδος από παρυφές λίμνης, ή ανεμπόδιστη έξοδος από ποτάμι |
| Ελεύθερη επιφάνεια νερού (%): | 26 - 50 |
| Υδροπερίοδος: | Μόνιμη |
Γεωγραφική πληροφορία
| Περιφέρεια: | Νοτίου Αιγαίου |
| Περιφερειακή ενότητα: | Κυκλάδων |
| Νησί: | Τήνος |
| Δήμος: | Τήνου |
| Γεωγραφικό μήκος: | 25.142521 Ανατολικά |
| Γεωγραφικό πλάτος: | 37.628220 Βοράς |
Κατάσταση υγρότοπου
| Κατάσταση υγρότοπου (MEDWET): | 3 - Το αρχικό φυσικό περιβάλλον/τοπίο μερικώς διαταραγμένο (10-50% απείραχτο) |
Τύπος υγρότοπου κατά Ramsar
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| J -- Παράκτιες υφάλμυρες ως αλμυρές λίμνες που έχουν μία ή περισσότερες σχετικά στενές διόδους επικοινωνίας με τη θάλασσα | 5 - 25 |
| H -- Διαπαλιρροϊκά έλη. Συμπεριλαμβάνονται αλμυρόβαλτοι, αλίπεδα, φυσικές αλυκές, παλιρροϊκά έλη υφάλμυρου και γλυκού νερού | 26 - 50 |
| E -- Αμμώδεις, χαλικώδεις και κροκαλώδεις παραλίες. Περιλαμβάνονται συστήματα αμμοθινών, λωρίδες άμμου και αμμώδεις νησίδες | 5 - 25 |
| F -- Εκβολικά ύδατα. Τα μόνιμα ύδατα των εκβολών και τα εκβολικά συστήματα των δέλτα | 5 - 25 |
Ιδιοκτησιακό καθεστώς
| Δημόσιο - Δημοτικό / Ιδιωτικό |
Προηγούμενες καταγραφές
| Κωδικός | Ονομασία περιοχής | Αναφορές |
| GR422347000 | Έλος Κολυμπήθρα Τήνου | Ζαλίδης & Μαντζαβέλλας 1994 |
| Κατηγορία καθεστώτος προστασίας | Υποκατηγορία καθεστώτος προστασίας | Ονομασία περιοχής | Κωδικός | Περιοχή κάλυψης (%) | Νομοθεσία |
| Περιοχή προστασίας της βιοποικιλότητας | Ζώνη ειδικής προστασίας | Βορειοανατολική Τήνος και Νησίδες | GR4220031 | 100 | Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/2011) |
| Άλλο περιβαλλοντικό καθεστώς | Μικροί νησιωτικοί υγρότοποι | Κολυμπήθρα | Y422TIN002 | 100 | Π.Δ. (ΦΕΚ 229/ΑΑΠ/2012) |
Οικοσυστημικές υπηρεσίες
| Τύπος οικοσυστημικής υπηρεσίας | Οικοσυστημική υπηρεσία | Κλίμακα Οφέλους (%) | Σημαντικότητα |
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση διάβρωσης | ||
| Προμηθευτικές υπηρεσίες | Τροφή | ||
| Προμηθευτικές υπηρεσίες | Γλυκό νερό | ||
| Υποστηρικτικές υπηρεσίες | Κύκλος θρεπτικών | ||
| Υποστηρικτικές υπηρεσίες | Παροχή ενδιαιτημάτων | ||
| Πολιτισμικές υπηρεσίες | Τουρισμός και αναψυχή | ||
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Καθαρισμός υδάτων | ||
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση υδάτων |
Δραστηριότητες στον υγρότοπο
| Δραστηριότητα | Ένταση |
| 100 = Καλλιέργειες | Μεγάλη |
| 110 = Χρήση φυτοφαρμάκων/παρασιτοκτόνων | Άγνωστη |
| 120 = Χρήση λιπασμάτων | Άγνωστη |
| 130 = Άρδευση | Μεγάλη |
| 230 = Κυνήγι | Άγνωστη |
| 403 = διασκορπισμένες κατοικίες | Μικρή |
| 502 = οδικό δίκτυο | Μικρή |
| 803 = επιχωμάτωση χαντακιών, τελμάτων, στερνών, βάλτων | Μεσαία |
| 910 = Εναπόθεση ιλύος | Άγνωστη |
Δραστηριότητες στη λεκάνη απορροής
| Δραστηριότητα | Ένταση |
| 105 = εκτατικές καλλιέργειες | Μικρή |
| 106 = εντατικές καλλιέργειες | Μεγάλη |
| 140 = Βόσκηση | Άγνωστη |
| 402 = ασυνεχής δόμηση | Μικρή |
| 403 = διασκορπισμένες κατοικίες | Μικρή |
| 502 = οδικό δίκτυο | Μικρή |
| 700 = Ρύπανση | Άγνωστη |
Επιπτώσεις
| Επίπτωση | Ένταση |
| AS- = Μείωση αισθητικής τοπίου | Μεγάλη |
| PFO = Ρύπανση από λιπάσματα άγνωστης έκτασης/διάρκειας | Άγνωστη |
| WG- = Αποστράγγιση/Μείωση της στάθμης του νερού | Άγνωστη |
| WGT = Ταπείνωση του υδροφόρου ορίζοντα | Μεγάλη |
Τύποι οικότοπων
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| 1410 Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) | < 5 |
| 2110 Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες | 5 - 25 |
| 2120 Κινούμενες θίνες της ακτογραμμής με Ammophila arenaria («λευκές θίνες») | 5 - 25 |
| 2190 Υγρές κοιλότητες μεταξύ των θινών | < 5 |
| 2260 Θίνες με βλάστηση σκληρόφυλλων θάμνων Cisto-Lavenduletalia | < 5 |
| 3140 Σκληρά, ολιγο-μεσοτροφικά ύδατα με βενθική βλάστηση χαροειδών σχηματισμών με Chara spp. | 5 - 25 |
| 3290 Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidion | 5 - 25 |
| 6420 Υγροί μεσογειακοί λειμώνες με υψηλές πόες από Molinio Holoschoenion | < 5 |
| 72Α0 Καλαμώνες | 5 - 25 |
| 92D0 Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Nerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae) | < 5 |
Τύποι βλάστησης
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| Αμμόφιλη | 5 - 25 |
| Θαμνώδης / Δενδρώδης | 5 - 25 |
| Υγρολιβαδική | 5 - 25 |
| Υπερυδατική | 5 - 25 |
| Υφυδατική | 5 - 25 |
Χλωρίδα
| Είδος | Παρουσία | Αναφορές |
| Ammophila arenaria | Κυρίαρχο | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Arundo donax | Κυρίαρχο | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Chara sp. | Συγκυρίαρχο | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Juncus sp. | Παρόν | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Myriophyllum sp. | Συγκυρίαρχο | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Otanthus maritimus | Συγκυρίαρχο | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Phoenix canariensis | Παρόν | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.05 |
| Phragmites australis | Κυρίαρχο | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Schoenoplectus sp. | Συγκυρίαρχο | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Tamarix sp. | Παρόν | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
Πανίδα
Ερπετά |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
| Mauremys rivulata (Valenciennes, 1833) | Κοινό | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 | |
| Mauremys rivulata (Valenciennes, 1833) | Παρόν | Beutler & Fror 1980 | |
Αμφίβια |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
| Pelophylax kurtmuelleri (Gayda, 1940) | Παρόν | Beutler & Fror 1980 | |
| Pelophylax kurtmuelleri (Gayda, 1940) | Άγνωστη | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 | |
Ψάρια |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
| Anguilla anguilla (Linnaeus, 1758) | Άγνωστη | ||
| Atherina boyeri Risso, 1810 | Παρόν | ||
| Mugil cephalus Linnaeus, 1758 | Κοινό | ||
Πτηνά |
Αριθμός ατόμων |
Φώλιασμα |
Αναφορές |
| Accipiter nisus (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Buteo buteo (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Buteo rufinus (Cretzschmar, 1829) | Magioris 1992b | ||
| Circaetus gallicus (Gmelin, 1788) | Magioris 1992b | ||
| Circus aeruginosus (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Circus macrourus (S.G. Gmelin, 1770) | Magioris 1992b | ||
| Circus pygargus (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Hieraaetus fasciatus (Vieillot, 1822) | Magioris 1992b | ||
| Hieraaetus pennatus (Gmelin, 1788) | Magioris 1992b | ||
| Pandion haliaetus (L., 1758 ) | Magioris 1992b | ||
| Anas acuta (L.,1758) | Magioris 1992b | ||
| Anas crecca (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Anas platyrhynchos (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Anas querquedula (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Aythya nyroca (Gűldenstädt, 1770) | Magioris 1992b | ||
| Actitis hypoleucos (L., 1758) | 1-10 | Άγνωστο | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Actitis hypoleucos (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Calidris ferruginea (Pontoppidan, 1763) | Magioris 1992b | ||
| Calidris minuta (Leisler, 1812) | Magioris 1992b | ||
| Charadrius dubius (Scopoli, 1786) | Magioris 1992b | ||
| Charadrius dubius Scopoli, 1786 | 1-10 | Πιθανά φωλιάζει | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Chlidonias leucopterus (Temminck, 1815) | Magioris 1992b | ||
| Gallinago gallinago (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Gelochelidon nilotica (Gmelin,1789) | Magioris 1992b | ||
| Himantopus himantopus (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Larus cachinnans (Pallas, 1811) | Magioris 1992b | ||
| Larus melanocephalus (Temminck, 1820) | Magioris 1992b | ||
| Numenius arquata (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Philomachus pugnax (L., 1758) | 1-10 | Δεν φωλιάζει | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Philomachus pugnax (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Sterna hirundo (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Tringa erythropus (Pallas, 1764) | Magioris 1992b | ||
| Tringa glareola (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Tringa nebularia (Gunnerus, 1767) | Magioris 1992b | ||
| Tringa ochropus (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Tringa stagnatilis (Bechstein, 1803) | Magioris 1992b | ||
| Tringa totanus (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Ardea cinerea (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Ardea purpurea (L., 1766) | Magioris 1992b | ||
| Ardea purpurea L., 1766 | 1-10 | Δεν φωλιάζει | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Ardeola ralloides (Scopoli, 1769) | 1-10 | Δεν φωλιάζει | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Ardeola ralloides (Scopoli, 1769) | Magioris 1992b | ||
| Egretta garzetta (L., 1766) | 1-10 | Δεν φωλιάζει | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Egretta garzetta (L., 1766) | Magioris 1992b | ||
| Nycticorax nycticorax (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Falco eleonorae (Géné, 1839) | Magioris 1992b | ||
| Falco peregrinus (Tunstall, 1771) | Magioris 1992b | ||
| Falco tinnunculus (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Fulica atra (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Gallinula chloropus (L., 1758) | 10-100 | Πιθανά φωλιάζει | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Gallinula chloropus (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Rallus aquaticus (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Acrocephalus arundinaceus (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Acrocephalus scirpaceus (Hermann, 1804) | Magioris 1992b | ||
| Cettia cetti (Temminck, 1820) | 1-10 | Πιθανά φωλιάζει | Γ. Κατσαδωράκης 19.04.2005 |
| Motacilla flava (L., 1758) | Magioris 1992b | ||
| Tachybaptus ruficollis (Pallas, 1764) | Magioris 1992b |
Beutler, A., and E. Fror. 1980. Die Amphibien und Reptilien der Nordkykladen. Mitt. Zool. Ges. Braunau 3(10/12):255–290.
Bianco, P. G., H. Ahnelt, and P. S. Economidis. 1996. The freshwater fishes from eastern, and large Mediterranean islands with comments on their safety status. Acta Univ. Carol. Biol. 40:45–60.
Magioris, S. N. 1992b. Evaluation and significance of wetlands to the migratory water birds on the islands of the central and west Aegean. Biol. gallo-hellen. 19(2):119–134.
Ζαλίδης, Χ. Γ., και Α. Μαντζαβέλλας (συντονιστές έκδοσης). 1994. Απογραφή των ελληνικών υγροτόπων ως φυσικών πόρων (Πρώτη προσέγγιση). Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 587 σελ.
Κατσαδωράκης, Γ., και Κ. Παραγκαμιάν. 2007. Απογραφή των υγροτόπων των νησιών του Αιγαίου: Ταυτότητα, οικολογική κατάσταση και απειλές. Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση - WWF Ελλάς, Αθήνα. 392 σελ.
Πορτόλου, Δ., Σ. Μπουρδάκης, Χ. Βλάχος, Θ. Καστρίτης και Τ. Δημαλέξης (επ.). 2009. Οι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας. Περιοχές Προτεραιότητας για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Αθήνα. 497 σελ.
Φωτογραφίες
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)