Νησιωτικοί υγρότοποι της Ελλάδας

Το έλος Μώλου (ή έλος Κεφάλου) βρίσκεται περίπου 1,5 χιλιόμετρα ανατολικά - βορειοανατολικά από τον οικισμό Μάρμαρα και απλώνεται στο βόρειο τμήμα της παραλίας του μικρού οικισμού του Μώλου στην Πάρο. Πρόκειται για παράκτιο έλος γλυκού έως υφάλμυρου νερού, που τροφοδοτείται κυρίως από την εκφόρτιση υπόγειου υδροφορέα που στραγγίζει μικρή κοιλάδα, ανατολικά του οικισμού Μάρμαρα. Καλύπτεται από πυκνή ελοφυτική βλάστηση και έχει κορεσμένα με νερό εδάφη και ανοιχτές επιφάνειες νερού, που αν και συρρικνώνονται δραστικά, διατηρούνται ακόμη και το καλοκαίρι. Μεταξύ άλλων, έχει αξία ως τόπος μεγάλης ποικιλίας υδροχαρούς βλάστησης, στάθμευσης μεταναστευτικών πουλιών, αναπαραγωγής υδρόβιων πουλιών αλλά και για την αποτροπή υφαλμύρινσης των ανάντη εδαφών. Ο υγρότοπος δέχεται ήπιες πιέσεις και οχλήσεις κυρίως κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. Το καλοκαίρι η ακτή του χρησιμοποιείται για κολύμβηση ενώ εικάζεται μικρή κυνηγετική δραστηριότητα το χειμώνα και βόσκηση περιφερειακά. Στο παρελθόν διανοίχτηκαν κανάλια στράγγισης, τα οποία ωστόσο δεν κατάφεραν να αποστραγγίσουν ολόκληρο τον υγρότοπο. Ο παραλιακός δρόμος διέκοψε τη συνέχειά του με την παραλία. Επιπρόσθετα, οι τρεις κάθετοι δρόμοι που διανοίχθηκαν για την εξυπηρέτηση τουριστικών καταλυμάτων διέσπασαν τη συνοχή του έλους. Στη λεκάνη απορροής επικρατούν κυρίως εκτατικές καλλιέργειες και διάσπαρτη δόμηση. Απαντώνται οι οικότοποι 6420 - Μεσογειακοί λειμώνες με υψηλές πόες και βούρλα (Molinio-Holoschoenion), 72Β0 - Κοινωνίες των υψηλών βούρλων, 1420 - Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Arthrocnemetalia fructicosae), 1310 - Μονοετής βλάστηση με Salicornia, 2250* - Λόχμες των παραλιών με άρκευθους (Juniperus spp.), 1410 - Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi), 2110 - Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες και 2195 - Κοιλότητες μεταξύ των θινών με κλίνες καλαμιών και βούρλων. Η βλάστηση αποτελείται κυρίως από αμιγή τμήματα υπερυδατικών φυτών, τα οποία αναμιγνύονται με αλοφυτικά και αμμόφιλα είδη στα όρια του υγρότοπου προς την ακτή, ενώ στα πλημμυρισμένα ανοιχτά τμήματα αναπτύσσονται εφυδατικά ριζόφυτα του γένους Ranunculus. Στα νότια όρια του υγρότοπου υπάρχει μικρό τμήμα με δενδρώδη βλάστηση από αρκεύθους (Juniperus oxycedrus ssp.macrocarpa) ανάμεσα στούς οποίους υπάρχουν υγρές κοιλότητες με υπερυδατική βλάστηση, ενώ υπάρχουν διάσπαρτα αυτοφυή και φυτεμένα άτομα αρμυρικιών. Στα τμήματα με αλοφυτική βλάστηση αναπτύσσονται αρμυρήθρες με κυρίαρχα είδη από τα γένη Arthrocnemum και Halocnemum, ενώ στα υγρά λιβάδια φύονται συστάδες με βούρλα κυρίως από τα γένη Juncus και Carex σε μίξη με Scripus sp. Ο υγρότοπος βρίσκεται εντός των ορίων Ζώνης Ειδικής Προστασίας (GR4220025), Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά (Πορτόλου και συν. 2009) και Τοπίου Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (ΦΕΚ 1455/Β/1975). Τέλος, στο σύνολο του προστατεύεται από το Γ.Π.Σ. Πάρου (ΦΕΚ 148/ΑΑΠ/2012) και από το Π.Δ. των μικρών νησιωτικών υγρότοπων της Ελλάδας (Y422PAR004, ΦΕΚ 229/ΑΑΠ/2012). (Περίοδος αναφοράς πρωτογενών δεδομένων: 4/2005, 9/2010. Απογραφείς: Γ. Κατσαδωράκης, Ν. Γεωργιάδης).