GR411LES020 - Εκβολή Τσικνιά
Περιγραφή
Η εκβολή Τσικνιά βρίσκεται 1,7 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από το Κεραμί. Ο Τσικνιάς έχει τη μεγαλύτερη λεκάνη απορροής από όλους τους ρύακες που εκβάλουν στον κόλπο Καλλονής και στην εκβολή δημιουργείται ένα δελτοειδές σύστημα επί των αμμωδών αποθέσεων. Συμπεριλαμβάνεται στην απογραφή του WWF Ελλάς για τους υγρότοπους του Αιγαίου (Κατσαδωράκης & Παραγκαμιάν 2007). Ο υγρότοπος αποτελούσε στο παρελθόν ενιαίο σύστημα με όλους τους υγρότοπους στο μυχό του κόλπου Καλλονής. Το σύστημα αυτό συρρικνώθηκε και κατακερματίστηκε λόγω δόμησης και επέκτασης καλλιεργειών. Επιπλέον η κοίτη τού κάτω ρου τού ποταμού ευθυγραμμίστηκε, εκβαθύνθηκε και εκχερσώθηκε η παρόχθια βλάστηση τη δεκαετία του '60 (Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000). Σήμερα ο υγρότοπος έχει έκταση 367 στρέμματα και περιλαμβάνει την εκβολή του Τσικνιά η οποία έχει απρόσκοπτη επικοινωνία με τη θάλασσα και εκατέρωθεν παράκτια έλη τα οποία είναι κατακερματισμένα λόγω απόθεσης αδρανών υλικών, δόμησης, διάνοιξης δρόμων, καλλιεργειών και αγροτικών εγκαταστάσεων (θερμοκήπια). Εντοπίστηκαν 4 κύριοι τύποι οικότοπων: 1410 - Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi), 1130 - Εκβολές ποταμών, 92D0 - Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Nerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae), 2110 - Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες. Παρά την υποβάθμιση που συνεχίζει να υφίσταται (ρύπανση, στερεά απορρίμματα, εκχέρσωση της κοίτης σε τακτά χρονικά διαστήματα, κ.ά.), ο υγρότοπος διατηρεί αξιοσημείωτη βιοποικιλία. Οι Μανδυλάς & Καρδακάρη (2000) δίνουν ένα κατάλογο με 100 είδη σημαντικών ειδών πουλιών και κάνουν αναφορά σε βιοδηλωτικά ίχνη βίδρας. Στην εκβολή υπάρχουν αρκετά είδη ψαριών που εισέρχονται από τη θάλασσα, ευρύαλα είδη (Knipowitschia caucasica, Aphanius fasciatus) (Bianco et al. 1996), ενώ στα ανάντη έχει αναφερθεί το ψάρι των γλυκών νερών Squalius cii (Stoumboudi et al. 2006). Υπάρχουν επίσης σημαντικοί πληθυσμοί βατράχων (Pelophylax bedriagae) και νεροχελώνων (Mauremys rivulata). Ολόκληρος ο υγρότοπος βρίσκεται εντός των ορίων Ζώνης Ειδικής Προστασίας (GR4110007) και το μεγαλύτερο τμήμα του εντός Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (GR4110004) (ΦΕΚ 60/Α/2011). Το ανατολικά της κοίτης τμήμα τού υγρότοπου βρίσκεται εντός του Καταφυγίου Άγριας Ζωής «Αλυκή Καλλονής - Νουτζάρια - Καντρί -Μέσα» (ΦΕΚ 387/Δ/2009). [Επίσκεψη για την απογραφή: Ν. Παναγιώτου 3/2004, Κ. Παραγκαμιάν 2/2006].
Δεδομένα υγρότοπου
Βασικές πληροφορίες
| Τοποθεσία υγρότοπου: | Παράκτιος |
| Τύπος υγρότοπου: | Φυσικός |
| Έκταση υγρότοπου: | 36.71 Ha |
| Υδρολογική αλληλεπίδραση: | - |
| Αλατότητα νερού: | Υφάλμυρο |
| Είσοδος γλυκού νερού: | Χείμαρρος / Ρύακας και επιφανειακός υδροφορέας |
| Επιφανειακή έξοδος νερού | Έξοδος από παρυφές λίμνης, ή ανεμπόδιστη έξοδος από ποτάμι |
| Ελεύθερη επιφάνεια νερού (%): | 5 - 25 |
| Υδροπερίοδος: | Μόνιμη |
Γεωγραφική πληροφορία
| Περιφέρεια: | Βορείου Αιγαίου |
| Περιφερειακή ενότητα: | Λέσβου |
| Νησί: | Λέσβος |
| Δήμος: | Λέσβου |
| Γεωγραφικό μήκος: | 26.221815 Ανατολικά |
| Γεωγραφικό πλάτος: | 39.203315 Βοράς |
Κατάσταση υγρότοπου
| Κατάσταση υγρότοπου (MEDWET): | 4 - Το αρχικό φυσικό περιβάλλον/τοπίο πολύ διαταραγμένο (<10% απείραχτο) |
Τύπος υγρότοπου κατά Ramsar
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| F -- Εκβολικά ύδατα. Τα μόνιμα ύδατα των εκβολών και τα εκβολικά συστήματα των δέλτα | 26 - 50 |
| E -- Αμμώδεις, χαλικώδεις και κροκαλώδεις παραλίες. Περιλαμβάνονται συστήματα αμμοθινών, λωρίδες άμμου και αμμώδεις νησίδες | 5 - 25 |
| H -- Διαπαλιρροϊκά έλη. Συμπεριλαμβάνονται αλμυρόβαλτοι, αλίπεδα, φυσικές αλυκές, παλιρροϊκά έλη υφάλμυρου και γλυκού νερού | 5 - 25 |
Ιδιοκτησιακό καθεστώς
| Δημόσιο - Δημοτικό / Ιδιωτικό |
| Κατηγορία καθεστώτος προστασίας | Υποκατηγορία καθεστώτος προστασίας | Ονομασία περιοχής | Κωδικός | Περιοχή κάλυψης (%) | Νομοθεσία |
| Περιοχή προστασίας της βιοποικιλότητας | Ειδική ζώνη διατήρησης | Λέσβος: Κόλπος Καλλονής και Χερσαία Παράκτια Ζώνη | GR4110004 | 85 | Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/2011) |
| Περιοχή προστασίας της βιοποικιλότητας | Ζώνη ειδικής προστασίας | Λέσβος: Παράκτιοι Υγρότοποι Κόλπου Καλλονής | GR4110007 | 100 | Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/2011) |
| Άλλες προστατευόμενες περιοχές | Καταφύγιο άγριας ζωής | Αλυκή Καλλονής - Νουτζάρια - Καντρί -Μέσα | Κ999 | 44 | ΦΕΚ 387/Δ/2009 |
Οικοσυστημικές υπηρεσίες
| Τύπος οικοσυστημικής υπηρεσίας | Οικοσυστημική υπηρεσία | Κλίμακα Οφέλους (%) | Σημαντικότητα |
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση διάβρωσης | ||
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση πλημμυρικών φαινομένων | ||
| Υποστηρικτικές υπηρεσίες | Κύκλος θρεπτικών | ||
| Υποστηρικτικές υπηρεσίες | Παροχή ενδιαιτημάτων | ||
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Καθαρισμός υδάτων | ||
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση υδάτων |
Δραστηριότητες στον υγρότοπο
| Δραστηριότητα | Ένταση |
| 100 = Καλλιέργειες | Μεσαία |
| 140 = Βόσκηση | Μεσαία |
| 230 = Κυνήγι | Μεσαία |
| 243 = λαθροθηρία, χρήση παγίδων και δηλητηρίων | Άγνωστη |
| 302 = αφαίρεση υλικών από παραλίες | Μικρή |
| 402 = ασυνεχής δόμηση | Μικρή |
| 423 = απόρριψη αδρανών υλικών (μπάζα) | Μεσαία |
| 502 = οδικό δίκτυο | Μεσαία |
| 511 = δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας | Μικρή |
| 690 = Άλλες δραστηριότητες αναψυχής και τουρισμού | |
| 701 = ρύπανση νερού | Μεσαία |
| 802 = απόκτηση εδαφών από θάλασσα, εκβολή ή έλος | Μεγάλη |
| 803 = επιχωμάτωση χαντακιών, τελμάτων, στερνών, βάλτων | Μεσαία |
| 820 = Απομάκρυνση ιζημάτων (λάσπη, κ.ά.) | Μεσαία |
Δραστηριότητες στη λεκάνη απορροής
| Δραστηριότητα | Ένταση |
| 100 = Καλλιέργειες | Μεγάλη |
| 140 = Βόσκηση | Μεσαία |
| 230 = Κυνήγι | Μεσαία |
| 400 = Αστικοποιημένες περιοχές, δόμηση | Μικρή |
| 420 = Απορρίψεις απορριμμάτων / αδρανών | Μεσαία |
| 502 = οδικό δίκτυο | Μεσαία |
| 511 = δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας | Μεσαία |
| 701 = ρύπανση νερού | Μεσαία |
| 810 = Αποστράγγιση | Μεσαία |
| 820 = Απομάκρυνση ιζημάτων (λάσπη, κ.ά.) | Μεγάλη |
| 850 = Ανθρωπογενής μεταβολή των υδρογραφικών λειτουργιών | Μεσαία |
Επιπτώσεις
| Επίπτωση | Ένταση |
| AS- = Μείωση αισθητικής τοπίου | Μεσαία |
| FB- = Διαταραχή της φυσικής ισορροπίας/αλληλεπίδρασης μεταξύ ειδών ζώων | Μεσαία |
| FCD = Απώλεια της πανιδικής ποικιλότητας | Μεσαία |
| FP- = Μείωση των πληθυσμών των ειδών ζώων | Άγνωστη |
| HF- = Κατακερματισμός ενδιαιτημάτων | Μικρή |
| HL- = Απώλεια ενδιαιτημάτων | Μικρή |
| LW- = Μείωση των αξιών άγριας πανίδας/άγριας ζωής | Μεσαία |
| VC- = Αλλαγή στην σύνθεση των ειδών χλωρίδας | Μεσαία |
| VP- = Μείωση των πληθυσμών των ειδών χλωρίδας | Μικρή |
| VS- = Αλλαγή στην δομή της βλάστησης |
Τύποι οικότοπων
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| 1410 Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) | 5 - 25 |
| 1130 Εκβολές ποταμών | 5 - 25 |
| 92D0 Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Nerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae) | < 5 |
| 2110 Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες | 5 - 25 |
Τύποι βλάστησης
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| Θαμνώδης / Δενδρώδης | < 5 |
| Υπερυδατική | 5 - 25 |
| Αμμόφιλη | 5 - 25 |
| Υγρολιβαδική | 5 - 25 |
Χλωρίδα
| Είδος | Παρουσία | Αναφορές |
| Arundo donax | ||
| Carex sp. | ||
| Centaurea spinosa | Κυρίαρχο | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 |
| Juncus spp. | ||
| Nerium oleander | Κατσαδωράκης & Παραγκαμιάν 2007 | |
| Phragmites australis | ||
| Salix sp. | Κατσαδωράκης & Παραγκαμιάν 2007 | |
| Scirpus sp. | ||
| Tamarix sp. | Κυρίαρχο | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 |
| Vitex agnus-castus | Κατσαδωράκης & Παραγκαμιάν 2007 |
Πανίδα
Ερπετά |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
| Mauremys rivulata (Valenciennes, 1833) | Γ. Κατσαδωράκης & Ν. Παναγιώτου 28.04... | ||
Αμφίβια |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
| Pelophylax bedriagae (Camerano, 1882) | Ν. Παναγιώτου 10.03.2004 | ||
Ψάρια |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
| Aphanius fasciatus (Valenciennes, 1821) | Παρόν | ||
| Knipowitschia caucasica (Berg, 1916) | Παρόν | ||
| Squalius cf. cii (Richardson, 1856) | Παρόν | ||
Ασπόνδυλα |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
| Ischnura elegans (Vander Linden, 1820) | Lopau 1995b | ||
| Crocothemis erythraea (Brullé, 1832) | Lopau 1995b | ||
| Orthetrum brunneum (Fonscolombe, 1837) | Lopau 1995b | ||
| Orthetrum cancellatum (Linnaeus, 1758) | Lopau 1995b | ||
Πτηνά |
Αριθμός ατόμων |
Φώλιασμα |
Αναφορές |
| Accipiter nisus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Aquila chrysaetos (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Aquila pomarina (C.L.Brehm, 1831) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Buteo buteo (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Buteo rufinus (Cretzschmar, 1829) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Circaetus gallicus (Gmelin, 1788) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Circus aeruginosus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Circus cyaneus (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Hieraaetus fasciatus (Vieillot, 1822) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Pernis apivorus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Cygnus olor (Gmelin, 1789) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Actitis hypoleucos (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Burhinus oedicnemus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Calidris alpina (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Calidris ferruginea (Pontoppidan, 1763) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Calidris minuta (Leisler, 1812) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Calidris temminckii (Leisler, 1812) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Charadrius alexandrinus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Charadrius dubius (Scopoli, 1786) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Charadrius hiaticula (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Chlidonias hybrida (Pallas, 1811) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Chlidonias leucopterus (Temminck, 1815) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Chlidonias niger (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Gallinago gallinago (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Gallinago media (Latham, 1787) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Gelochelidon nilotica (Gmelin,1789) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Glareola pratincola (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Himantopus himantopus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Hydrocoloeus minutus (Pallas, 1776) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Hydroprogne caspia (Pallas, 1770) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Larus fuscus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Larus melanocephalus (Temminck, 1820) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Limosa limosa (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Numenius arquata (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Numenius phaeopus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Philomachus pugnax (L., 1758) | 1-10 | Pasquali 1988 | |
| Philomachus pugnax (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Pluvialis squatarola (L., 1758) | 1-10 | Pasquali 1988 | |
| Sterna hirundo (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Sterna sandvicensis (Latham, 1787) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Sternula albifrons (Pallas, 1764) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Tringa erythropus (Pallas, 1764) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Tringa glareola (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Tringa nebularia (Gunnerus, 1767) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Tringa ochropus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Tringa totanus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Ardea alba (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Ardea cinerea (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Ardea purpurea (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Ardeola ralloides (Scopoli, 1769) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Botaurus stellaris (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Ciconia ciconia (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Ciconia nigra (L., 1758) | 1-10 | Pasquali 1988 | |
| Ciconia nigra (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Egretta garzetta (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Ixobrychus minutus (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Nycticorax nycticorax (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Plegadis falcinellus (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Alcedo atthis (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Falco biarmicus (Temminck, 1825) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Falco eleonorae (Géné, 1839) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Falco peregrinus (Tunstall, 1771) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Falco subbuteo (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Falco tinnunculus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Falco vespertinus (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Fulica atra (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Gallinula chloropus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Porzana porzana (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Rallus aquaticus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Acrocephalus arundinaceus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Acrocephalus palustris (Bechstein, 1798) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Acrocephalus schoenobaenus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Acrocephalus scirpaceus (Hermann, 1804) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Anthus cervinus (Pallas, 1811) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Anthus pratensis (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Anthus spinoletta (L, 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Anthus trivialis (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Locustella luscinioides (Savi, 1824) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Riparia riparia (L., 1758 ) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
| Tachybaptus ruficollis (Pallas, 1764) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 |
Bianco, P. G., H. Ahnelt, and P. S. Economidis. 1996. The freshwater fishes from eastern, and large Mediterranean islands with comments on their safety status. Acta Univ. Carol. Biol. 40:45–60.
Lopau, W. 1995b. Die Libellenfauna der Insel Lesbos (Libellen, Lurche, Kriechtiere). Naturkundliche Reiseberichte, Heft 3, Gnarrenburg, Germany. 83pp.
Pasquali, R. 1988. Osserrvazioni ornithologiche nelle isole Egee della Grecia (Cicladi, Dodecanneso, Egeo Nord Orientale). Riv. Ital. Orn. 58(3-4):169–176.
Stoumboudi, M. T., M. Kottelat, and R. Barbieri. 2006. The fishes of the inland waters of Lesvos Island, Greece. Ichthyol. Explor. Freshwaters 17(2):129–146.
Κατσαδωράκης, Γ., και Κ. Παραγκαμιάν. 2007. Απογραφή των υγροτόπων των νησιών του Αιγαίου: Ταυτότητα, οικολογική κατάσταση και απειλές. Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση - WWF Ελλάς, Αθήνα. 392 σελ.
Μανδυλάς, Χ., και Ν. Καρδακάρη. 2000. Προστασία και ανάδειξη Yγρότοπου Κόλπου Καλλονής Λέσβου. Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη. ΥΠΕΧΩΔΕ, Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου, ΑΔΕΤΑ Καλλονής.
Πορτόλου, Δ., Σ. Μπουρδάκης, Χ. Βλάχος, Θ. Καστρίτης και Τ. Δημαλέξης (επ.). 2009. Οι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας. Περιοχές Προτεραιότητας για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Αθήνα. 497 σελ.
Φωτογραφίες
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)