GR411LES017 - Εκβολή Εννιά Καμάρες ή Έλος Κεραμίου
Περιγραφή
Η εκβολή Εννιά Καμάρες βρίσκεται στον κόλπο Καλλονής, 1,3 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από το Κεράμι. Συμπεριλαμβάνεται στην εθνική απογραφή με κωδικό GR411331000 (Ζαλίδης & Ματζαβέλας 1994) και στην απογραφή του WWF Ελλάς για τους υγρότοπους του Αιγαίου (Κατσαδωράκης & Παραγκαμιάν 2007). Πρόκειται για ένα εκτεταμένο και πολύπλοκο υγροτοπικό σύστημα με έντονη οριζόντια ετερογένεια. Τα ρέματα Λαχανικού, Κυπριανού, Μύλου και Χριστού ενώνονται στο κύριο (Εννιά Καμάρες) και σχηματίζουν την εκβολή, σε βαθιές αργιλικές αποθέσεις (πάχος 50 m), ενώ τριγύρω σχηματίζονται αλίπεδα και αλμυρόβαλτοι. Στην κοίτη της εκβολής υπάρχει μόνιμη κατάκλυση λόγω ανοιχτής επικοινωνίας με θάλασσα. Η βλάστηση είναι κυρίως υγρολιβαδική και αλοφυτική με κύρια είδη, τις αρμυρήθρες και τις αρμύρες (Salicornia spp., Halocnemum spp., Arthrocnemum spp), τα βούρλα (Juncus spp., Carex spp.), τα καλάμια (Arundo donax, Phragmites australis). Οι κύριοι τύποι οικότοπων είναι οι: 1130 - Εκβολές ποταμών, 1410 - Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) και 1420 - Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Sacrocornetea fruticosi). Λόγω έκτασης και ετερογένειας ο υγρότοπος είναι πολύ σημαντικός για τα πουλιά, κυρίως τις μεταναστευτικές περιόδους. Οι Μανδυλάς & Καρδακάρη (2000) δίνουν ένα κατάλογο με 100 από τα σημαντικότερα είδη που έχουν παρατηρηθεί εκεί. Ο υγρότοπος είναι υπόλειμμα μεγαλύτερου του οποίου εκτάσεις αποστραγγίστηκαν για την απόκτηση καλλιεργήσιμης γης. Αν και μια σειρά ανθρώπινων δραστηριοτήτων (διανοίξεις δρόμων, κίνηση τροχοφόρων, αποστραγγίσεις, εκχερσώσεις, υπερβόσκηση, ρύπανση, κλπ) τον υποβαθμίζουν διατηρεί ακόμα μεγάλη οικολογική σημασία. Ολόκληρος ο υγρότοπος βρίσκεται εντός των ορίων Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (GR4110004) και Ζώνης Ειδικής Προστασίας (GR4110007) (ΦΕΚ 60/Α/2011). [Επισκέψεις για την απογραφή: Ν. Παναγιώτου 3/2004, Κ. Παραγκαμιάν 2/2006, Θ. Γιαννακάκης & Κ. Παραγκαμιάν 4/2012].
Δεδομένα υγρότοπου
Βασικές πληροφορίες
Τοποθεσία υγρότοπου: | Παράκτιος |
Τύπος υγρότοπου: | Φυσικός |
Έκταση υγρότοπου: | 93.72 Ha |
Υδρολογική αλληλεπίδραση: | Ναι |
Αλατότητα νερού: | Υφάλμυρο |
Είσοδος γλυκού νερού: | Χείμαρρος / Ρύακας |
Επιφανειακή έξοδος νερού | Έξοδος από παρυφές λίμνης, ή ανεμπόδιστη έξοδος από ποτάμι |
Ελεύθερη επιφάνεια νερού (%): | 5 - 25 |
Υδροπερίοδος: | Μόνιμη |
Γεωγραφική πληροφορία
Περιφέρεια: | Βορείου Αιγαίου |
Περιφερειακή ενότητα: | Λέσβου |
Νησί: | Λέσβος |
Δήμος: | Λέσβου |
Γεωγραφικό μήκος: | 26.196154 Ανατολικά |
Γεωγραφικό πλάτος: | 39.206448 Βοράς |
Κατάσταση υγρότοπου
Κατάσταση υγρότοπου (MEDWET): | 3 - Το αρχικό φυσικό περιβάλλον/τοπίο μερικώς διαταραγμένο (10-50% απείραχτο) |
Τύπος υγρότοπου κατά Ramsar
Τύπος | Κάλυψη (%) |
M -- Ποταμοί και ρυάκια με συνεχή ροή | < 5 |
F -- Εκβολικά ύδατα. Τα μόνιμα ύδατα των εκβολών και τα εκβολικά συστήματα των δέλτα | 5 - 25 |
H -- Διαπαλιρροϊκά έλη. Συμπεριλαμβάνονται αλμυρόβαλτοι, αλίπεδα, φυσικές αλυκές, παλιρροϊκά έλη υφάλμυρου και γλυκού νερού | 51 - 75 |
Ιδιοκτησιακό καθεστώς
Δημόσιο - Δημοτικό / Ιδιωτικό |
Προηγούμενες καταγραφές
Κωδικός | Ονομασία περιοχής | Αναφορές |
GR411331000 | Έλος Κεραμίου | Ζαλίδης & Μαντζαβέλλας 1994 |
Κατηγορία καθεστώτος προστασίας | Υποκατηγορία καθεστώτος προστασίας | Ονομασία περιοχής | Κωδικός | Περιοχή κάλυψης (%) | Νομοθεσία |
Περιοχή προστασίας της βιοποικιλότητας | Ειδική ζώνη διατήρησης | Λέσβος: Κόλπος Καλλονής και Χερσαία Παράκτια Ζώνη | GR4110004 | 90 | Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/2011) |
Περιοχή προστασίας της βιοποικιλότητας | Ζώνη ειδικής προστασίας | Λέσβος: Παράκτιοι Υγρότοποι Κόλπου Καλλονής | GR4110007 | 99 | Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/2011) |
Οικοσυστημικές υπηρεσίες
Τύπος οικοσυστημικής υπηρεσίας | Οικοσυστημική υπηρεσία | Κλίμακα Οφέλους (%) | Σημαντικότητα |
Προμηθευτικές υπηρεσίες | Τροφή | ||
Προμηθευτικές υπηρεσίες | Γλυκό νερό | ||
Υποστηρικτικές υπηρεσίες | Κύκλος θρεπτικών | ||
Υποστηρικτικές υπηρεσίες | Παροχή ενδιαιτημάτων | ||
Πολιτισμικές υπηρεσίες | Τουρισμός και αναψυχή | ||
Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση υδάτων |
Δραστηριότητες στον υγρότοπο
Δραστηριότητα | Ένταση |
100 = Καλλιέργειες | Μικρή |
110 = Χρήση φυτοφαρμάκων/παρασιτοκτόνων | Άγνωστη |
120 = Χρήση λιπασμάτων | Άγνωστη |
130 = Άρδευση | Άγνωστη |
140 = Βόσκηση | Μεσαία |
230 = Κυνήγι | Άγνωστη |
403 = διασκορπισμένες κατοικίες | Μικρή |
410 = Βιομηχανικές / Εμπορικές περιοχές | Μικρή |
423 = απόρριψη αδρανών υλικών (μπάζα) | Μικρή |
430 = Αγροτικές (γεωργικές) κατασκευές | Μικρή |
501 = μονοπάτια, ποδηλατικές διαδρομές | Μικρή |
502 = οδικό δίκτυο | Μικρή |
507 = γέφυρες, οδογέφυρες | Μικρή |
511 = δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας | Μικρή |
690 = Άλλες δραστηριότητες αναψυχής και τουρισμού | Μεσαία |
720 = Ποδοπάτηση | Μεσαία |
802 = απόκτηση εδαφών από θάλασσα, εκβολή ή έλος | Μεσαία |
830 = Δημιουργία καναλιών | Μεσαία |
Δραστηριότητες στη λεκάνη απορροής
Δραστηριότητα | Ένταση |
105 = εκτατικές καλλιέργειες | Μεγάλη |
107 = δενδρώδεις καλλιέργειες | Μεσαία |
140 = Βόσκηση | Μεσαία |
401 = συνεχής δόμηση | Μικρή |
402 = ασυνεχής δόμηση | Μεσαία |
403 = διασκορπισμένες κατοικίες | Μεσαία |
410 = Βιομηχανικές / Εμπορικές περιοχές | Μεσαία |
430 = Αγροτικές (γεωργικές) κατασκευές | Μεσαία |
502 = οδικό δίκτυο | Μεγάλη |
507 = γέφυρες, οδογέφυρες | Μεσαία |
Επιπτώσεις
Επίπτωση | Ένταση |
HF- = Κατακερματισμός ενδιαιτημάτων | Μικρή |
VS- = Αλλαγή στην δομή της βλάστησης | Άγνωστη |
Τύποι οικότοπων
Τύπος | Κάλυψη (%) |
1130 Εκβολές ποταμών | 5 - 25 |
1310 Πρωτογενής βλάστηση με Salicornia και άλλα μονοετή είδη των λασπωδών και αμμωδών ζωνών | 5 - 25 |
1410 Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) | 5 - 25 |
1420 Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Sacrocornetea fruticosi) | 26 - 50 |
72Α0 Καλαμώνες | < 5 |
1210 Μονοετής βλάστηση μεταξύ των ορίων πλημμυρίδας και άμπωτης | < 5 |
2110 Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες | < 5 |
Τύποι βλάστησης
Τύπος | Κάλυψη (%) |
Θαμνώδης / Δενδρώδης | 5 - 25 |
Αλοφυτική | 26 - 50 |
Υγρολιβαδική | 5 - 25 |
Υπερυδατική | < 5 |
Χλωρίδα
Είδος | Παρουσία | Αναφορές |
Arthrocnemum sp. | Κυρίαρχο | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... |
Arundo donax | Παρόν | Κατσαδωράκης & Παραγκαμιάν 2007 |
Carex spp. | Κατσαδωράκης & Παραγκαμιάν 2007 | |
Centaurea spinosa | Παρόν | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 |
Halimione portulacoides | Συγκυρίαρχο | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... |
Juncus spp. | Κυρίαρχο | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... |
Phragmites australis | Συγκυρίαρχο | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... |
Ranunculus spp. | Κατσαδωράκης & Παραγκαμιάν 2007 | |
Rubus sp. | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... |
Salicornia sp. | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... |
Scirpus sp. | Κυρίαρχο | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... |
Tamarix sp. | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... |
Typha domingensis | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... |
Vitex agnus-castus | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... |
Πανίδα
Ερπετά |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
Mauremys rivulata (Valenciennes, 1833) | Γ. Κατσαδωράκης & Ν. Παναγιώτου 13.05... | ||
Mauremys rivulata (Valenciennes, 1833) | Πολύ κοινό | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 29.04... | |
Natrix sp. | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 29.04... | |
Αμφίβια |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
Pelophylax bedriagae (Camerano, 1882) | Ν. Παναγιώτου 10.03.2004 | ||
Pelophylax bedriagae (Camerano, 1882) | Κοινό | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 29.04... | |
Ψάρια |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
Anguilla anguilla (Linnaeus, 1758) | Κοινό | ||
Mugil cephalus Linnaeus, 1758 | Πολύ κοινό | ||
Ασπόνδυλα |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
Anax ephippiger (Burmeister, 1839) | Lopau 1995b | ||
Orthetrum brunneum (Fonscolombe, 1837) | Lopau 1995b | ||
Sympetrum fonscolombii (Selys, 1840) | Lopau 1995b | ||
Πτηνά |
Αριθμός ατόμων |
Φώλιασμα |
Αναφορές |
Accipiter brevipes (Severtsov, 1850) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Accipiter gentilis (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Accipiter nisus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Aquila pomarina (C.L.Brehm, 1831) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Buteo buteo (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Buteo rufinus (Cretzschmar, 1829) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Circaetus gallicus (Gmelin, 1788) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Circus aeruginosus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Circus cyaneus (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Circus macrourus (S.G. Gmelin, 1770) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Circus pygargus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Pernis apivorus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Anas penelope (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Anas querquedula (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Cygnus olor (Gmelin, 1789) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Tadorna ferruginea (Pallas, 1764) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Actitis hypoleucos (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Burhinus oedicnemus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Calidris ferruginea (Pontoppidan, 1763) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Calidris minuta (Leisler, 1812) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Calidris temminckii (Leisler, 1812) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Charadrius alexandrinus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Charadrius dubius (Scopoli, 1786) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Charadrius hiaticula (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Chlidonias hybrida (Pallas, 1811) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Chlidonias leucopterus (Temminck, 1815) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Gallinago gallinago (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Gallinago media (Latham, 1787) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Gelochelidon nilotica (Gmelin,1789) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Glareola pratincola (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Himantopus himantopus (L., 1758) | 10-100 | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... | |
Himantopus himantopus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Hydrocoloeus minutus (Pallas, 1776) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Larus audouinii (Payraudeau, 1826) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Larus melanocephalus (Temminck, 1820) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Limicola falcinellus (Pontoppidan, 1763) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Limosa limosa (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Numenius arquata (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Numenius phaeopus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Philomachus pugnax (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Pluvialis squatarola (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Recurvirostra avosetta (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Scolopax rusticola (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Sterna hirundo (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Sterna sandvicensis (Latham, 1787) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Sternula albifrons (Pallas, 1764) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Tringa glareola (L., 1758) | 10-100 | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... | |
Tringa glareola (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Tringa nebularia (Gunnerus, 1767) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Tringa ochropus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Tringa totanus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Ardea alba (L., 1758) | 1-10 | Pasquali 1988 | |
Ardea alba (L., 1758) | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... | ||
Ardea alba (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Ardea cinerea (L., 1758) | Άγνωστο | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... | |
Ardea cinerea (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Ardea purpurea (L., 1766) | Άγνωστο | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... | |
Ardea purpurea (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Ardeola ralloides (Scopoli, 1769) | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... | ||
Ardeola ralloides (Scopoli, 1769) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Botaurus stellaris (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Ciconia ciconia (L., 1758) | Δεν φωλιάζει | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 1.05.... | |
Ciconia ciconia (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Ciconia nigra (L., 1758) | Pasquali 1988 | ||
Ciconia nigra (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Egretta garzetta (L., 1766) | Pasquali 1988 | ||
Egretta garzetta (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Ixobrychus minutus (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Nycticorax nycticorax (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Plegadis falcinellus (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Alcedo atthis (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Falco columbarius (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Falco eleonorae (Géné, 1839) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Falco peregrinus (Tunstall, 1771) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Falco subbuteo (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Falco tinnunculus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Falco vespertinus (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Alectoris chukar (J.E.Gray, 1830) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Fulica atra (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Gallinula chloropus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Porzana parva (Scopoli, 1769) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Porzana porzana (L., 1766) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Porzana pusilla (Pallas, 1776) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Rallus aquaticus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Acrocephalus arundinaceus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Acrocephalus schoenobaenus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Acrocephalus scirpaceus (Hermann, 1804) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Anthus pratensis (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Anthus spinoletta (L, 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Anthus trivialis (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Hippolais olivetorum (Strickland, 1837) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Locustella fluviatilis (Wolf, 1810) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Locustella luscinioides (Savi, 1824) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Luscinia svecica (L., 1758) | 1-10 | Brooks 2005 | |
Riparia riparia (L., 1758 ) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Pelecanus onocrotalus (L., 1758) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Phoenicopterus roseus (Pallas, 1811) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Podiceps nigricollis (C.L. Brehm, 1831) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 | ||
Tachybaptus ruficollis (Pallas, 1764) | Μανδυλάς & Καρδακάρη 2000 |
Brooks, R. 2005. Lesvos update Autumn ’03 - Autumn '04 Update. Brookside Publishing, Norfolk, UK. 64pp.
Lopau, W. 1995b. Die Libellenfauna der Insel Lesbos (Libellen, Lurche, Kriechtiere). Naturkundliche Reiseberichte, Heft 3, Gnarrenburg, Germany. 83pp.
Pasquali, R. 1988. Osserrvazioni ornithologiche nelle isole Egee della Grecia (Cicladi, Dodecanneso, Egeo Nord Orientale). Riv. Ital. Orn. 58(3-4):169–176.
Ζαλίδης, Χ. Γ., και Α. Μαντζαβέλλας (συντονιστές έκδοσης). 1994. Απογραφή των ελληνικών υγροτόπων ως φυσικών πόρων (Πρώτη προσέγγιση). Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 587 σελ.
Κατσαδωράκης, Γ., και Κ. Παραγκαμιάν. 2007. Απογραφή των υγροτόπων των νησιών του Αιγαίου: Ταυτότητα, οικολογική κατάσταση και απειλές. Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση - WWF Ελλάς, Αθήνα. 392 σελ.
Μανδυλάς, Χ., και Ν. Καρδακάρη. 2000. Προστασία και ανάδειξη Yγρότοπου Κόλπου Καλλονής Λέσβου. Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη. ΥΠΕΧΩΔΕ, Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου, ΑΔΕΤΑ Καλλονής.
Πορτόλου, Δ., Σ. Μπουρδάκης, Χ. Βλάχος, Θ. Καστρίτης και Τ. Δημαλέξης (επ.). 2009. Οι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας. Περιοχές Προτεραιότητας για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Αθήνα. 497 σελ.