GR434KRI192 - Έλη Φραγκοκάστελλου
Περιγραφή
Τα Έλη Φραγκοκάστελλου βρίσκονται περίπου 1.8 χλμ νότια - νοτιοδυτικά από τον Πατσιανό, στο δήμο Σφακίων. Η εθνική απογραφή αναφέρει την περιοχή ως υγρότοπο με κωδικό GR434383000 και ονομασία «Έλος Φραγκοκάστελλου» (Ζαλίδης & Ματζαβέλας 1994) χωρίς ωστόσο να καθορίζονται η θέση και τα όρια του. Στο παρελθόν όλη η παράκτια ζώνη σε μήκος περίπου 1.3 χλμ δυτικά του ενετικού κάστρου πιθανόν να αποτελούσε ένα ενιαίο υγροτοπικό σύστημα. Σήμερα όμως η συνέχεια αυτού έχει διασπαστεί κυρίως λόγω της δόμησης και δευτερογενώς από καλλιέργειες. Όλο αυτό το παράκτιο μέτωπο βρίσκεται στην άκρη μιας πεδιάδας που αναδύθηκε από τη θάλασσα κατά τους πρόσφατους γεωλογικούς χρόνους και αποτελείται από ασβεστολιθικά κροκαλοπαγή, χαλίκια και άμμους (Γκατζέλια και συν. 2001γ). Συνεπώς το γλυκό νερό που απορρέει από το οροπέδιο του Καλλικράτη και καταλήγει στην πεδιάδα του Φραγκοκάστελου στραγγίζει στην περιοχή του υγρότοπου σχηματίζοντας διάφορες εποχικά κατακλυζόμενες εκτάσεις, πηγές γλυκού νερού, ένα καλαμιώνα, υγρές κοιλότητες και εκτάσεις με αλοφυτική βλάστηση και βούρλα. Από δυτικά προς τα ανατολικά, οι 4 διακριτά οριοθετημένες περιοχές ονομάζονται Μαύρο Νερό, Κάτω Γιαλιά, Ίλλιγκας (Καλαμιώνας Φραγκοκάστελλου) και Χελινοκόλυμπος. Το Μαύριο Νερό είναι ένα εποχικό λιμνίο γλυκού νερού που τους καλοκαιρινούς μήνες καλλιεργούσαν κηπευτικά ενώ τα πηγάδια που υπάρχουν έχουν στερέψει λόγω της ύπαρξης γεωτρήσεων. Κυρίαρχα στην περιοχή είναι τα βούρλα (Juncus sp.) και οι λυγαριές (Vitex agnus-castus). Ο υγρότοπος στην Κάτω Γιαλιά είναι επίσης ένα εποχικό λιμνίο που παλαιότερα καλλιεργούνταν και σήμερα απαντώνται κυρίως βούρλα. Άλλα είδη που υπάρχουν είναι χαρουπιές, αθάνατοι, μυρτιές, πικροδάφνες, λυγαριές, αρμυρίκια. Ο Ίλλιγκας αποτελείται κυρίως από καλάμια (Phragmites australis) ενώ τέλος η ανατολικότερη έκταση, ο Χελινοκόλυμπος είναι ένα εποχικό έλος με πικροδάφνες, σκίνα, καλάμια και λυγαριές. Οι τρεις πρώτες εκτάσεις δέχονται ισχυρές πιέσεις λόγω δόμησης, οι οποίες αναμένονται να ενταθούν. Οι σημαντικότεροι τύποι οικότοπων που απαντώνται είναι 72Α0 - Καλαμώνες, 92D0 - Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Nerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae), 3170* - Μεσογειακά εποχικά τέλματα, 5420 - Φρύγανα από Sarcopoterium spinosum και 2110 - Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες. Όσο αφορά την πανίδα υπάρχουν ποταμοχελώνες και χέλια. Επιπλέον στην περιοχή απαντώνται 151 είδη πουλιών, εκ των οποίων τα 32 φωλιάζουν (20 επιδημητικά, 12 καλοκαιρινοί επισκέπτες) ενώ τα περισσότερα είναι περαστικά (Γκατζέλια και συν. 2001γ). Ο υγρότοπος βρίσκεται εντός των ορίων Ειδικής Ζώνη Διατήρησης (GR4340012), ενώ όλη η περιοχή είναι Τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους (ΦΕΚ 785/Β/20-8-1980) και τίθενται συγκεκριμένοι περιορισμοί στη δόμηση. [Επισκέψεις για την απογραφή: Θ. Γιαννακάκης 3/2009, Θ. Γιαννακάκης & Κ. Παραγκαμιάν 2/2015].
Δεδομένα υγρότοπου
Βασικές πληροφορίες
| Τοποθεσία υγρότοπου: | Παράκτιος |
| Τύπος υγρότοπου: | Φυσικός |
| Έκταση υγρότοπου: | 8.35 Ha |
| Υδρολογική αλληλεπίδραση: | - |
| Αλατότητα νερού: | Γλυκό |
| Είσοδος γλυκού νερού: | Λεκάνη απορροής (από κατακρημνίσματα) |
| Επιφανειακή έξοδος νερού | Άλλο |
| Ελεύθερη επιφάνεια νερού (%): | 5 - 25 |
| Υδροπερίοδος: | Εποχική |
Γεωγραφική πληροφορία
| Περιφέρεια: | Κρήτης |
| Περιφερειακή ενότητα: | Χανίων |
| Νησί: | Κρήτη |
| Δήμος: | Σφακίων |
| Γεωγραφικό μήκος: | 24.221017 Ανατολικά |
| Γεωγραφικό πλάτος: | 35.188975 Βοράς |
Κατάσταση υγρότοπου
| Κατάσταση υγρότοπου (MEDWET): | 3 - Το αρχικό φυσικό περιβάλλον/τοπίο μερικώς διαταραγμένο (10-50% απείραχτο) |
Τύπος υγρότοπου κατά Ramsar
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| K -- Αβαθείς λίμνες και έλη γλυκού νερού της παράκτιας ζώνης | 51 - 75 |
Ιδιοκτησιακό καθεστώς
| Δημόσιο - Δημοτικό / Ιδιωτικό |
Προηγούμενες καταγραφές
| Κωδικός | Ονομασία περιοχής | Αναφορές |
| GR434383000 | Έλος Φραγκοκάστελλου | Ζαλίδης & Μαντζαβέλλας 1994 |
| Κατηγορία καθεστώτος προστασίας | Υποκατηγορία καθεστώτος προστασίας | Ονομασία περιοχής | Κωδικός | Περιοχή κάλυψης (%) | Νομοθεσία |
| Περιοχή προστασίας της βιοποικιλότητας | Ειδική ζώνη διατήρησης | Ασφένδου - Καλλικράτης και Παράκτια Ζώνη | GR4340012 | 100 | Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/2011) |
| Χωροταξικά & τοπίο | Τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους | Υ.Α. (ΦΕΚ 785/Β/1980) |
Οικοσυστημικές υπηρεσίες
| Τύπος οικοσυστημικής υπηρεσίας | Οικοσυστημική υπηρεσία | Κλίμακα Οφέλους (%) | Σημαντικότητα |
| Πολιτισμικές υπηρεσίες | Πολιτιστική κληρονομιά | ||
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση πλημμυρικών φαινομένων | ||
| Υποστηρικτικές υπηρεσίες | Παροχή ενδιαιτημάτων | ||
| Πολιτισμικές υπηρεσίες | Τουρισμός και αναψυχή | ||
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση υδάτων |
Δραστηριότητες στον υγρότοπο
| Δραστηριότητα | Ένταση |
| 140 = Βόσκηση | Άγνωστη |
| 230 = Κυνήγι | Άγνωστη |
| 402 = ασυνεχής δόμηση | Μεσαία |
| 423 = απόρριψη αδρανών υλικών (μπάζα) | Μικρή |
| 490 = Άλλες αστικές, βιομηχανικές και συναφείς δραστηριότητες | Μεγάλη |
| 501 = μονοπάτια, ποδηλατικές διαδρομές | Μεσαία |
| 502 = οδικό δίκτυο | Μικρή |
| 620 = Υπαίθριες δραστηριότητες αθλητισμού και αναψυχής | |
| 701 = ρύπανση νερού | Μικρή |
| 703 = ρύπανση εδάφους | Μικρή |
| 802 = απόκτηση εδαφών από θάλασσα, εκβολή ή έλος | Μεγάλη |
| 890 = Άλλες ανθρωπογενείς αλλαγές στις υδρολογικές συνθήκες | Άγνωστη |
| 954 = εισβολή ξενικών ειδών | Άγνωστη |
Δραστηριότητες στη λεκάνη απορροής
| Δραστηριότητα | Ένταση |
| 105 = εκτατικές καλλιέργειες | Άγνωστη |
| 140 = Βόσκηση | Άγνωστη |
| 230 = Κυνήγι | Άγνωστη |
| 402 = ασυνεχής δόμηση | Μικρή |
| 502 = οδικό δίκτυο | Μεσαία |
| 504 = λιμάνι | Μικρή |
| 890 = Άλλες ανθρωπογενείς αλλαγές στις υδρολογικές συνθήκες | Άγνωστη |
Επιπτώσεις
| Επίπτωση | Ένταση |
| AN- = Αύξηση θορύβου | Άγνωστη |
| AS- = Μείωση αισθητικής τοπίου | Άγνωστη |
| FF- = Διαταραχή (ή διακοπή) των φυσικών κύκλων/λειτουργιών των ειδών της πανίδας | Μεσαία |
| HC- = Απώλεια διαδρόμων επικοινωνίας για την πανίδα | Μικρή |
| HF- = Κατακερματισμός ενδιαιτημάτων | Μεγάλη |
| HL- = Απώλεια ενδιαιτημάτων | Μεσαία |
| LP- = Μείωση της ικανότητας παρεμπόδισης της αλμύρινσης | Μικρή |
| LS- = Μείωση της παροχής νερού | |
| LW- = Μείωση των αξιών άγριας πανίδας/άγριας ζωής | Μικρή |
| PSO = Ρύπανση από αστικά απόβλητα άγνωστης έκτασης/διάρκειας | Μικρή |
| VCX = Εισαγωγή ξενικών ειδών | Μεγάλη |
| VCX = Εισαγωγή ξενικών ειδών | Άγνωστη |
| VP- = Μείωση των πληθυσμών των ειδών χλωρίδας | Άγνωστη |
| WGS = Αποστράγγιση βάλτων/ελών | Άγνωστη |
Τύποι οικότοπων
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| 2110 Υποτυπώδεις κινούμενες θίνες | 5 - 25 |
| 3170 * Μεσογειακά εποχικά λιμνία | 5 - 25 |
| 72Α0 Καλαμώνες | 5 - 25 |
| 5420 Φρύγανα από Sarcopoterium spinosum | 5 - 25 |
| 92D0 Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Nerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae) | 26 - 50 |
Τύποι βλάστησης
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| Αμμόφιλη | < 5 |
| Θαμνώδης / Δενδρώδης | 26 - 50 |
| Υγρολιβαδική | 26 - 50 |
| Υπερυδατική | 5 - 25 |
Χλωρίδα
| Είδος | Παρουσία | Αναφορές |
| Agave americana | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Arundo donax | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Eleocharis hirsuta | Bergmeier & Abrahamczyk 2008 | |
| Eleocharis uniglumis | Bergmeier & Abrahamczyk 2008 | |
| Euphorbia paralias | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Juncus sp. | Συγκυρίαρχο | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Mentha sp. | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Nerium oleander | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Pancratium maritimum | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Phoenix sp. | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Phragmites australis | Συγκυρίαρχο | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Pistacia lentiscus | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Ranunculus sp. | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Schoenoplectus tabernaemontani | Bergmeier & Abrahamczyk 2008 | |
| Tamarix sp. | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Typha sp. | Συγκυρίαρχο | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
| Vitex agnus-castus | Κυρίαρχο | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 |
Πανίδα
Ερπετά |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
| Mauremys rivulata (Valenciennes, 1833) | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 | |
Αμφίβια |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
| Bufo viridis (Laurenti, 1768) | Κοινό | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 | |
Ψάρια |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
| Anguilla anguilla (Linnaeus, 1758) | Παρόν | ||
Πτηνά |
Αριθμός ατόμων |
Φώλιασμα |
Αναφορές |
| Hieraaetus pennatus (Gmelin, 1788) | Γκατζέλια και συν. 2001γ | ||
| Anas querquedula (L., 1758) | 10-100 | Coghlan (Ed) 1990 | |
| Anas querquedula (L., 1758) | Δεν φωλιάζει | Γκατζέλια και συν. 2001γ | |
| Aythya nyroca (Gűldenstädt, 1770) | Γκατζέλια και συν. 2001γ | ||
| Burhinus oedicnemus (L., 1758) | 1-10 | Coghlan (Ed) 1990 | |
| Charadrius dubius (Scopoli, 1786) | 1-10 | Coghlan (Ed) 1990 | |
| Himantopus himantopus (L., 1758) | 1-10 | Coghlan (Ed) 1990 | |
| Himantopus himantopus (L., 1758) | Δεν φωλιάζει | Γκατζέλια και συν. 2001γ | |
| Numenius phaeopus (L., 1758) | 1-10 | Coghlan (Ed) 1990 | |
| Tringa ochropus (L., 1758) | 1-10 | Coghlan (Ed) 1990 | |
| Tringa stagnatilis (Bechstein, 1803) | Δεν φωλιάζει | Γκατζέλια και συν. 2001γ | |
| Tringa totanus (L., 1758) | 1-10 | Coghlan (Ed) 1990 | |
| Ardea cinerea L., 1758 | 1-10 | Θ. Γιαννακάκης 17.03.2009 | |
| Ardea purpurea (L., 1766) | 1-10 | Coghlan (Ed) 1990 | |
| Ardea purpurea (L., 1766) | Γκατζέλια και συν. 2001γ | ||
| Ardeola ralloides (Scopoli, 1769) | Γκατζέλια και συν. 2001γ | ||
| Botaurus stellaris (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001γ | ||
| Egretta garzetta (L., 1766) | Γκατζέλια και συν. 2001γ | ||
| Ixobrychus minutus (L., 1766) | Γκατζέλια και συν. 2001γ | ||
| Nycticorax nycticorax (L., 1758) | 1-10 | Coghlan (Ed) 1990 | |
| Nycticorax nycticorax (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001γ | ||
| Plegadis falcinellus (L., 1766) | 10-100 | Coghlan (Ed) 1990 | |
| Plegadis falcinellus (L., 1766) | 10-100 | Γκατζέλια και συν. 2001γ | |
| Alcedo atthis (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001γ | ||
| Porzana parva (Scopoli, 1769) | Γκατζέλια και συν. 2001γ | ||
| Acrocephalus melanopogon (Temminck, 1823) | Γκατζέλια και συν. 2001γ | ||
| Phoenicopterus roseus (Pallas, 1811) | Δεν φωλιάζει | Γκατζέλια και συν. 2001γ | |
| Calonectris diomedea (Scopoli, 1769) | 1-10 | Coghlan (Ed) 1990 |
Bergmeier, E., and S. Abrahamczyk. 2008. Current and historical diversity and new records of wetland plants in Crete, Greece. Willdenowia 38:433–453.
Coghlan, S. 1990. Crete Report 1990. Almondbury. 24pp.
Γκατζέλια, Α., Α. Δημαλέξης, Σ. Ανδρίτσου, Ν. Δημητρακόπουλος, Ρ. Στέφα, Α. Βαρδινογιάννη, Κ. Γρίβας, Γ. Γωνιανάκης, Μ. Δρετάκης, Α. Καγιαμπάκη, Π. Λυμπεράκης, Μ. Προμπονάς, Α. Τριχάς, Χ. Φασουλάς και Σ. Ξηρουχάκης. 2001γ. Ειδική περιβαλλοντική μελέτη περιοχής Ασφένδου-Καλλικράτη. ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑ Σύμβουλοι Διαχείρισης – Αποκατάστασης Οικοσυστημάτων, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Αθήνα. 255 σελ.
Ζαλίδης, Χ. Γ., και Α. Μαντζαβέλλας (συντονιστές έκδοσης). 1994. Απογραφή των ελληνικών υγροτόπων ως φυσικών πόρων (Πρώτη προσέγγιση). Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 587 σελ.
Φωτογραφίες
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
