GR431KRI135 - Εκβολή Γεροποτάμου

Περιγραφή

Ο Γεροπόταμος εκβάλει στον όρμο της Μεσαράς, περίπου 2 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από το Τυμπάκι, στο Δήμο Φαιστού. Συμπεριλαμβάνεται στην εθνική απογραφή με κωδικό GR431398000 και ονομασία “Εκβολή Γεροπόταμου” (Ζαλίδης & Μαντζαβέλλας 1994). Ο Γεροπόταμος διασχίζει την πεδιάδα της Μεσαράς και δέχεται νερά από μια πολύ μεγάλη λεκάνη απορροής στα νότια του Ψηλορείτη. Στο παρελθόν η εκβολή του καταλάμβανε πολύ μεγαλύτερη έκταση και φαίνεται ότι συνδέοταν άμεσα με γειτονικούς υγρότοπους (KRI134, KRI146), οι συνεχείς όμως αυξανόμενες αρδευτικές ανάγκες του κάμπου της Μεσαράς και οι εκχερσώσεις υγροτοπικών εκτάσεων για αστική και στρατιωτική χρήση έχουν συρρικνώσει τον υγρότοπο στα σημερινά γραμμικά του όρια. Στο βόρειο τμήμα της εκβολής εντοπίζεται το στρατιωτικό αεροδρόμιο του Τυμπακίου, ενώ στο νότιο τμήμα υπάρχουν κτιριακές εγκαταστάσεις του στρατού (οικήματα αξιωματικών). Στις ανθρώπινες παρεμβάσεις περιλαμβάνεται και ο συχνός καθαρισμός της κοίτης από τα καλάμια με σκαπτικά μηχανήματα, ενώ στα ανάντη της οριοθετημένης περιοχής, στην κοίτη του ποταμού λειτουργεί παράνομος σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων. Απαντώνται οι οικότοποι 72Α0 - Καλαμώνες, 1420 - Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Arthrocnemetalia fructicosae) και 92D0 - Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Nerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae).  Τα κυριότερα είδη φυτών που απαντώνται είναι καλάμια (Phragmites australis), αλόφυτα (Arthrocnemum sp.) και αρμυρίκια (Tamarix sp.). Ο υγρότοπος βρίσκεται εντός των ορίων Ζώνης Ειδικής Προστασίας (GR4310012), προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα των μικρών νησιωτικών υγρότοπων (ΦΕΚ 229/ΑΑΠ/2012) και συμπεριλαμβάνεται στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο πρώην Δήμου Τυμπακίου (ΦΕΚ 175/ΑΑΠ/2010). Τέλος, βρίσκεται εντός περιοχής χαρακτηρισμένης ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (Πορτόλου και συν. 2009). [Επίσκεψη για την απογραφή: Θ. Γιαννακάκης 09.2008].

Δεδομένα υγρότοπου

Βασικές πληροφορίες
Τοποθεσία υγρότοπου: Παράκτιος
Τύπος υγρότοπου: Φυσικός
Έκταση υγρότοπου: 5.75 Ha
Υδρολογική αλληλεπίδραση: -  
Αλατότητα νερού: Υφάλμυρο
Είσοδος γλυκού νερού: Χείμαρρος / Ρύακας
Επιφανειακή έξοδος νερού Έξοδος από παρυφές λίμνης, ή ανεμπόδιστη έξοδος από ποτάμι
Ελεύθερη επιφάνεια νερού (%): 26 - 50
Υδροπερίοδος: Εποχική
Γεωγραφική πληροφορία
Περιφέρεια: Κρήτης
Περιφερειακή ενότητα: Ηρακλείου
Νησί: Κρήτη
Δήμος: Φαιστού
Γεωγραφικό μήκος: 24.752813 Ανατολικά
Γεωγραφικό πλάτος: 35.058134 Βοράς
Κατάσταση υγρότοπου
Κατάσταση υγρότοπου (MEDWET): 4 - Το αρχικό φυσικό περιβάλλον/τοπίο πολύ διαταραγμένο (<10% απείραχτο)
Τύπος υγρότοπου κατά Ramsar
Τύπος Κάλυψη (%)
F -- Εκβολικά ύδατα. Τα μόνιμα ύδατα των εκβολών και τα εκβολικά συστήματα των δέλτα > 95
Ιδιοκτησιακό καθεστώς
Δημόσιο - Δημοτικό
Προηγούμενες καταγραφές
Κωδικός Ονομασία περιοχής Αναφορές
GR431398000 Εκβολή Γεροποτάμου Ζαλίδης & Μαντζαβέλλας 1994
Καθεστώτα προστασίας
Κατηγορία καθεστώτος προστασίας Υποκατηγορία καθεστώτος προστασίας Ονομασία περιοχής Κωδικός Περιοχή κάλυψης (%) Νομοθεσία
Περιοχή προστασίας της βιοποικιλότητας Ζώνη ειδικής προστασίας Εκβολή Γεροποτάμου Μεσαράς GR4310012 100 Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/2011)
Άλλο περιβαλλοντικό καθεστώς Μικροί νησιωτικοί υγρότοποι Εκβολή Γεροποτάμου Y431KRI135 100 Π.Δ. (ΦΕΚ 229/ΑΑΠ/2012)
Χωροταξικά & τοπίο ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ/ZOE Γεροπόταμος 100 Γ.Π.Σ. (ΦΕΚ 175/ΑΑΠ/2010)
Οικοσυστημικές υπηρεσίες
Τύπος οικοσυστημικής υπηρεσίας Οικοσυστημική υπηρεσία Κλίμακα Οφέλους (%) Σημαντικότητα
Ρυθμιστικές υπηρεσίες Ρύθμιση διάβρωσης
Ρυθμιστικές υπηρεσίες Ρύθμιση πλημμυρικών φαινομένων
Υποστηρικτικές υπηρεσίες Κύκλος θρεπτικών
Υποστηρικτικές υπηρεσίες Παροχή ενδιαιτημάτων
Ρυθμιστικές υπηρεσίες Καθαρισμός υδάτων
Δραστηριότητες στον υγρότοπο
Δραστηριότητα Ένταση
490 = Άλλες αστικές, βιομηχανικές και συναφείς δραστηριότητες Μεσαία
730 = Στρατιωτική χρήση Μεγάλη
890 = Άλλες ανθρωπογενείς αλλαγές στις υδρολογικές συνθήκες Μεσαία
Δραστηριότητες στη λεκάνη απορροής
Δραστηριότητα Ένταση
105 = εκτατικές καλλιέργειες Μεσαία
106 = εντατικές καλλιέργειες Μικρή
107 = δενδρώδεις καλλιέργειες Μικρή
402 = ασυνεχής δόμηση Μεσαία
502 = οδικό δίκτυο Μικρή
505 = αεροδρόμιο Μεγάλη
700 = Ρύπανση Μεγάλη
730 = Στρατιωτική χρήση Μεγάλη
Επιπτώσεις
Επίπτωση Ένταση
FF- = Διαταραχή (ή διακοπή) των φυσικών κύκλων/λειτουργιών των ειδών της πανίδας Μεσαία
LD- = Μείωση στην αφαίρεση/κατακράτηση ιζημάτων Μεγάλη
LW- = Μείωση των αξιών άγριας πανίδας/άγριας ζωής Μεσαία
PFO = Ρύπανση από λιπάσματα άγνωστης έκτασης/διάρκειας Άγνωστη
PPO = Ρύπανση από ζιζανιοκτόνα άγνωστης έκτασης/διάρκειας Μεγάλη
PSO = Ρύπανση από αστικά απόβλητα άγνωστης έκτασης/διάρκειας Μεγάλη
VP- = Μείωση των πληθυσμών των ειδών χλωρίδας Άγνωστη
Τύποι οικότοπων
Τύπος Κάλυψη (%)
92D0 Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Nerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae) 5 - 25
1420 Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Sacrocornetea fruticosi) 5 - 25
72Α0 Καλαμώνες 51 - 75
Τύποι βλάστησης
Τύπος Κάλυψη (%)
Αλοφυτική 5 - 25
Θαμνώδης / Δενδρώδης 5 - 25
Υπερυδατική 51 - 75
Χλωρίδα
Είδος Παρουσία Αναφορές
Arthrocnemum sp. Συγκυρίαρχο Θ. Γιαννακάκης 30.09.2008
Phragmites australis Κυρίαρχο Θ. Γιαννακάκης 30.09.2008
Tamarix sp. Συγκυρίαρχο Θ. Γιαννακάκης 30.09.2008
Πανίδα

Ερπετά
Παρουσία στον υγρότοπο

Αναφορές
Chalcides ocellatus (Forssk?l, 1775)
Οικονομίδου και συν. 1988
Mauremys rivulata (Valenciennes, 1833) Πολύ κοινό
Οικονομίδου και συν. 1988
Natrix tessellata (Laurenti, 1768)
Οικονομίδου και συν. 1988

Αμφίβια
Παρουσία στον υγρότοπο

Αναφορές
Pelophylax cretensis (Beerli, Hotz, Tunner, Heppich & Uzzell, 1994) Πολύ κοινό
Οικονομίδου και συν. 1988
Βufo viridis (Laurenti, 1768) Κοινό
Οικονομίδου και συν. 1988

Πτηνά
Αριθμός ατόμων
Φώλιασμα
Αναφορές
Accipiter brevipes (Severtsov, 1850) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Buteo buteo (L., 1758) 1-10 Οικονομίδου και συν. 1988
Buteo rufinus (Cretzschmar, 1829) 1-10 Οικονομίδου και συν. 1988
Circus aeruginosus (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Circus cyaneus (L., 1766) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Circus macrourus (S.G. Gmelin, 1770) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Circus pygargus (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Hieraaetus fasciatus (Vieillot, 1822) 1-10 Οικονομίδου και συν. 1988
Hieraaetus pennatus (Gmelin, 1788) 1-10 Οικονομίδου και συν. 1988
Anas querquedula (L., 1758) 100-1000 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Apus apus (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Apus melba (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Actitis hypoleucos (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Burhinus oedicnemus (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Calidris alpina (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Calidris minuta (Leisler, 1812) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Calidris temminckii (Leisler, 1812) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Charadrius dubius (Scopoli, 1786) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Charadrius hiaticula (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Himantopus himantopus (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Philomachus pugnax (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Tringa nebularia (Gunnerus, 1767) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Tringa ochropus (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Ardea cinerea (L., 1758) 10-100 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Egretta garzetta (L., 1766) 10-100 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Nycticorax nycticorax (L., 1758) 10-100 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Plegadis falcinellus (L., 1766) 10-100 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Columba palumbus (L.,1758) 1-10 Οικονομίδου και συν. 1988
Streptopelia turtur (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Alcedo atthis (L., 1758) 1-10 Οικονομίδου και συν. 1988
Merops apiaster (L., 1758) 10-100 Φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Upupa epops (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Falco columbarius (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Falco tinnunculus (L., 1758) 1-10 Οικονομίδου και συν. 1988
Coturnix coturnix (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Οικονομίδου και συν. 1988
Fulica atra (L., 1758) 100-1000 Οικονομίδου και συν. 1988
Gallinula chloropus (L., 1758) 100-1000 Οικονομίδου και συν. 1988
Alauda arvensis (L., 1758) 1-10 Οικονομίδου και συν. 1988
Cecropis daurica (Laxman, 1769) 1-10 Φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Delichon urbicum (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Galerida cristata (L., 1758) 1-10 Οικονομίδου και συν. 1988
Lullula arborea (L., 1758) 1-10 Οικονομίδου και συν. 1988
Ptyonoprogne rupestris (Scopoli, 1769) 1-10 Φωλιάζει Οικονομίδου και συν. 1988
Otus scops (L., 1758) 1-10 Οικονομίδου και συν. 1988

Ζαλίδης, Χ. Γ., και Α. Μαντζαβέλλας (συντονιστές έκδοσης). 1994. Απογραφή των ελληνικών υγροτόπων ως φυσικών πόρων (Πρώτη προσέγγιση). Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 587 σελ.

Οικονομίδου, Ε., Σ. Βαρνάβας, Θ. Γεωργιάδης, Δ. Τζανουδάκης, Γρ. Ιατρού, Δ. Χριστοδουλάκης, Μ. Παπαπετροπούλου, Ι. Ηλιοπούλου-Γεωργουδάκη, Σ. Φραγγεδάκη-Τσώλη, Β. Χονδρόπουλος, Ν. Παπαμίχος, Δ. Αλιφράγκης, Μ. Μαλακού, Ε. Ανδρουκάκη, Σ. Αδαμαντιάδου, Μ. Λεοντσινίδης και Π. Δημόπουλος. 1988. Εντοπισμός και μελέτη των υγροβιότοπων και άλλων σημαντικών για την ορνιθοπανίδα βιότοπων της Κρήτης. Τελική Έκθεση Τεύχος Ι. Πανεπιστήμιο Πατρών, ΥΠΕΧΩΔΕ, Πάτρα. 384 σελ.

Πορτόλου, Δ., Σ. Μπουρδάκης, Χ. Βλάχος, Θ. Καστρίτης και Τ. Δημαλέξης (επ.). 2009. Οι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας. Περιοχές Προτεραιότητας για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Αθήνα. 497 σελ.

Φωτογραφίες