GR432KRI056 - Πηγή και Έλος Αλμυρού Αγίου Νικολάου
Περιγραφή
Ο υγρότοπος του Αλμυρού Αγίου Νικολάου, βρίσκεται περίπου 1,7 χιλιόμετρα νότια-νοτιοδυτικά από τον Άγιο Νικόλαο. Συμπεριλαμβάνεται στην εθνική απογραφή με κωδικό GR432402000 και ονομασία “ Πηγές Αλμυρού ή Έλος Βουρκιάς ” (Ζαλίδης & Μαντζαβέλλας 1994). Πρόκειται για ένα σύστημα υγρότοπων που περιλαμβάνει υφάλμυρες καρστικές πηγές μόνιμης ροής που εκφορτίζουν τμήμα του καρστικού υδροφόρου συστήματος Δίκτης-Σελένας (Κνιδάκης και συν. 1990) και τροφοδοτούν την περιοχή σχηματίζοντας το έλος. Η υφαλμύρυνση της πηγής του Αλμυρού (περίπου 3000 ppm Cl¯) παραµένει σε υψηλά επίπεδα σε όλη την διάρκεια του έτους και οφείλεται κυρίως σε γεωλογικά αίτια και ελάχιστα ή καθόλου δεν επηρεάζεται από τις αντλήσεις των γεωτρήσεων που υπάρχουν στην περιοχή (Κνιδάκης και συν. 1990, Πυτικάκης 2005). Η λεκάνη απορροής εκτιμάται σε 120-150 τετρ. χλμ. ενώ η πηγές έχουν μέση ετήσια παροχή περίπου 2,4 κ.μ. ανά δευτερόλεπτο (ελάχιστο 1,85 και μέγιστο 3,36 για το διάστημα 1977-1982) ή 71 εκ. κ.μ. το χρόνο. Το θαλασσινό νερό συμμετέχει στην παροχή της πηγής σε ποσοστό 12-20% (Κνιδάκης και συν. 1990, Μπεζές 2010).Η κύρια ανάβλυση βρίσκεται εντός του εκτεταμένου καλαμιώνα (Phragmites australis) και δεν είναι προσπελάσιμη. Από αυτό το σημείο ξεκινάει ο ποταμός και αφού σχηματίσει μέανδρο καταλήγει στη θάλασσα. Εκτός από τα καλάμια, υπάρχουν επίσης αρμυρίκια (Tamarix parviflora) και βούρλα (Juncus sp.) ενώ στην παραλία φύονται και αμμόφιλα είδη. Απαντώνται οι οικότοποι 72Α0 - Καλαμώνες και 1410 - Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi). Οι ανθρώπινες δραστηριότητες στην περιοχή είναι σημαντικές και σχετίζονται άμεσα με τον τουρισμό. Η παραλία έχει γαλάζια σημαία, στο μέσο της υπάρχει παράνομο δημοτικό κτήριο ενώ στα νότια όρια του υγρότοπου υπάρχουν ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις. Επιπλέον στην εκβολή υπάρχουν πεζογέφυρες. Ο υγρότοπος προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα των μικρών νησιωτικών υγρότοπων (ΦΕΚ 229/ΑΑΠ/2012) και από το Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης Δήμου Αγίου Νικολάου (ΦΕΚ 460/ΑΑΠ/2010). Επιπλέον βρίσκεται εντός περιοχής που έχει χαρακτηριστεί Καταφύγιο Άγριας Ζωής (ΦΕΚ 1108/Β/2002). [Επίσκεψη για την απογραφή: Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 05/2008].
Δεδομένα υγρότοπου
Βασικές πληροφορίες
Τοποθεσία υγρότοπου: | Παράκτιος |
Τύπος υγρότοπου: | Φυσικός |
Έκταση υγρότοπου: | 5.00 Ha |
Υδρολογική αλληλεπίδραση: | - |
Αλατότητα νερού: | Υφάλμυρο |
Είσοδος γλυκού νερού: | Καρστική πηγή |
Επιφανειακή έξοδος νερού | Έξοδος από παρυφές λίμνης, ή ανεμπόδιστη έξοδος από ποτάμι |
Ελεύθερη επιφάνεια νερού (%): | 5 - 25 |
Υδροπερίοδος: | Μόνιμη |
Γεωγραφική πληροφορία
Περιφέρεια: | Κρήτης |
Περιφερειακή ενότητα: | Λασιθίου |
Νησί: | Κρήτη |
Δήμος: | Αγίου Νικολάου |
Γεωγραφικό μήκος: | 25.709297 Ανατολικά |
Γεωγραφικό πλάτος: | 35.178013 Βοράς |
Κατάσταση υγρότοπου
Κατάσταση υγρότοπου (MEDWET): | 2 - Το αρχικό φυσικό περιβάλλον/τοπίο κυριαρχεί στο χώρο (>50%) |
Τύπος υγρότοπου κατά Ramsar
Τύπος | Κάλυψη (%) |
H -- Διαπαλιρροϊκά έλη. Συμπεριλαμβάνονται αλμυρόβαλτοι, αλίπεδα, φυσικές αλυκές, παλιρροϊκά έλη υφάλμυρου και γλυκού νερού | 51 - 75 |
Zk(a) -- Καρστικά και άλλα υπόγεια υδρολογικά συστήματα, θαλάσσια/παράκτια |
Ιδιοκτησιακό καθεστώς
Δημόσιο - Δημοτικό |
Προηγούμενες καταγραφές
Κωδικός | Ονομασία περιοχής | Αναφορές |
GR432402000 | Πηγή Αλμυρού ή Έλος Βουρκιάς | Ζαλίδης & Μαντζαβέλλας 1994 |
Κατηγορία καθεστώτος προστασίας | Υποκατηγορία καθεστώτος προστασίας | Ονομασία περιοχής | Κωδικός | Περιοχή κάλυψης (%) | Νομοθεσία |
Άλλες προστατευόμενες περιοχές | Καταφύγιο άγριας ζωής | Βαθύ - Αλμυρός Δήμου Αγίου Νικολάου | K865 | 100 | ΦΕΚ 1108/Β/2002 |
Άλλο περιβαλλοντικό καθεστώς | Μικροί νησιωτικοί υγρότοποι | Πηγή και έλος Αλμυρού Αγίου Νικολάου | Y432KRI056 | 100 | Π.Δ. (ΦΕΚ 229/ΑΑΠ/2012) |
Χωροταξικά & τοπίο | ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ/ZOE | Πηγή και Έλος Αλμυρού Αγίου Νικολάου | 100 | ΣΧ.Ο.Ο.Α.Π. (ΦΕΚ 460/ΑΑΠ/2010) |
Κατηγορία προστασίας CDDA
Κωδικός CDDA | Κατηγορία CDDA |
GR95 | Καταφύγιο άγριας ζωής |
Οικοσυστημικές υπηρεσίες
Τύπος οικοσυστημικής υπηρεσίας | Οικοσυστημική υπηρεσία | Κλίμακα Οφέλους (%) | Σημαντικότητα |
Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση πλημμυρικών φαινομένων | ||
Υποστηρικτικές υπηρεσίες | Παροχή ενδιαιτημάτων | ||
Πολιτισμικές υπηρεσίες | Τουρισμός και αναψυχή | ||
Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση υδάτων |
Δραστηριότητες στον υγρότοπο
Δραστηριότητα | Ένταση |
090 = Άλλες δραστηριότητες διατήρησης | Μικρή |
402 = ασυνεχής δόμηση | Μεγάλη |
502 = οδικό δίκτυο | Μεγάλη |
507 = γέφυρες, οδογέφυρες | |
609 = άλλες μορφές εγκαταστάσεων άθλησης / αναψυχής | Μεγάλη |
620 = Υπαίθριες δραστηριότητες αθλητισμού και αναψυχής | Μεσαία |
710 = Ηχορύπανση | Μεγάλη |
803 = επιχωμάτωση χαντακιών, τελμάτων, στερνών, βάλτων | Μεγάλη |
Δραστηριότητες στη λεκάνη απορροής
Δραστηριότητα | Ένταση |
140 = Βόσκηση | Άγνωστη |
402 = ασυνεχής δόμηση | Μεσαία |
502 = οδικό δίκτυο | Μεσαία |
Επιπτώσεις
Επίπτωση | Ένταση |
AN- = Αύξηση θορύβου | Μικρή |
AS- = Μείωση αισθητικής τοπίου | Μεγάλη |
FF- = Διαταραχή (ή διακοπή) των φυσικών κύκλων/λειτουργιών των ειδών της πανίδας | Μεγάλη |
WGS = Αποστράγγιση βάλτων/ελών |
Τύποι οικότοπων
Τύπος | Κάλυψη (%) |
1410 Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) | < 5 |
72Α0 Καλαμώνες | 76 - 95 |
Τύποι βλάστησης
Τύπος | Κάλυψη (%) |
Αμμόφιλη | < 5 |
Θαμνώδης / Δενδρώδης | 5 - 25 |
Υγρολιβαδική | < 5 |
Υπερυδατική | 76 - 95 |
Χλωρίδα
Είδος | Παρουσία | Αναφορές |
Ammophila arenaria | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 16.05.2008 |
Carex extensa | Yannitsaros & Koumpli-Sovantzi 1991 | |
Cyperus laevigatus distachyos | Yannitsaros & Koumpli-Sovantzi 1991 | |
Eryngium maritimum | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 16.05.2008 |
Eucalyptus sp. | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 16.05.2008 |
Juncus maritimus | Yannitsaros & Koumpli-Sovantzi 1991 | |
Juncus sp. | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 16.05.2008 |
Phoenix sp. | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 16.05.2008 |
Phragmites australis | Κυρίαρχο | Θ. Γιαννακάκης 16.05.2008 |
Phragmites australis | Κυρίαρχο | Yannitsaros & Koumpli-Sovantzi 1991 |
Pistacia lentiscus | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 16.05.2008 |
Potamogeton pectinatus | Yannitsaros & Koumpli-Sovantzi 1991 | |
Schoenus nigricans | Yannitsaros & Koumpli-Sovantzi 1991 | |
Tamarix sp. | Παρόν | Θ. Γιαννακάκης 16.05.2008 |
Πανίδα
Ερπετά |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
Lacerta trilineata Bedriaga, 1886 | Παρόν | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Mauremys rivulata (Valenciennes, 1833) | Κοινό | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Natrix tessellata (Laurenti, 1768) | Κοινό | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Αμφίβια |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
Hyla arborea kretensis Ahl, 1931 | Παρόν | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Pelophylax cretensis (Beerli, Hotz, Tunner, Heppich & Uzzell, 1994) | Κοινό | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Βufo viridis (Laurenti, 1768) | Παρόν | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Πτηνά |
Αριθμός ατόμων |
Φώλιασμα |
Αναφορές |
Buteo buteo (L., 1758) | 1-10 | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Apus apus (L., 1758) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Apus melba (L., 1758) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Calidris alba (Pallas, 1764) | 1-10 | Coghlan 2001 | |
Larus argentatus (Pontoppidan, 1763) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Larus audouinii (Payraudeau, 1826) | Πιθανά φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Larus ridibundus | Δεν φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Ardea cinerea (L., 1758) | Δεν φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Ardea purpurea (L., 1766) | 1-10 | Coghlan 2001 | |
Ardeola ralloides (Scopoli, 1769) | 1-10 | Θ. Γιαννακάκης 16.05.2008 | |
Egretta garzetta (L., 1766) | Δεν φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Egretta garzetta (L., 1766) | 1-10 | Θ. Γιαννακάκης 16.05.2008 | |
Columba palumbus (L.,1758) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Alcedo atthis (L., 1758) | 1-10 | Coghlan 2001 | |
Falco eleonorae (Géné, 1839) | 1-10 | Δεν φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 |
Falco tinnunculus (L., 1758) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Fulica atra (L., 1758) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Fulica atra L., 1758 | 10-100 | Θ. Γιαννακάκης 16.05.2008 | |
Gallinula chloropus (L., 1758) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Alauda arvensis (L., 1758) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Carduelis cannabina (L., 1758) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Carduelis carduelis (L., 1758) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Carduelis chloris (L., 1758) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Cecropis daurica (Laxman, 1769) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Cettia cetti (Temminck, 1820) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Cisticola juncidis (Rafinesque, 1810) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Cyanistes caeruleus (L., 1758) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Delichon urbicum (L., 1758) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Erithacus rubecula (L., 1758) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Fringilla coelebs (L., 1758) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Galerida cristata (L., 1758) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Hirundo rustica (L., 1758) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Lanius minor (J.F. Gmelin, 1788) | 1-10 | Coghlan 2001 | |
Motacilla alba (L., 1758) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Motacilla flava (L., 1758) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Parus major (L., 1758) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Phylloscopus collybita (Vieillot, 1817) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Saxicola torquatus (L., 1766) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Serinus serinus (L., 1766) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Sylvia melanocephala (J.F. Gmelin, 1789) | Οικονομίδου και συν. 1988 | ||
Turdus merula (L., 1758) | Φωλιάζει | Οικονομίδου και συν. 1988 | |
Turdus philomelos (C.L.Brehm, 1831) | Οικονομίδου και συν. 1988 |
Coghlan, S. 2001. Crete bird report, 2000 and 2001. Huddersfield. 40pp.
Yannitsaros, A., and L. Koumpli-Sovantzi. 1991. A contribution to the hydrophilous flora of Crete. Botanika Chronika 10:579–586.
Ζαλίδης, Χ. Γ., και Α. Μαντζαβέλλας (συντονιστές έκδοσης). 1994. Απογραφή των ελληνικών υγροτόπων ως φυσικών πόρων (Πρώτη προσέγγιση). Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 587 σελ.
Κνιθάκης, Μ., Μ. Καλογιαννάκης και Γ. Ζαµπετάκης. 1990. Έκθεση της υδρογεωλογικής έρευνας της πηγής αλµυρού (Αγ. Νικολάου) και της ευρύτερης περιοχής. (Συνοπτική αναφορά της έρευνας επί της δυνατότητας αξιοποίησης υπόγειων νερών του συστήµατος της πηγής). ΙΓΜΕ, Αθήνα.
Μπεζές, Κ. 2010. Σύνταξη φακέλλου επέκτασης αρδευτικού από γεωτρήσεις Λακωνίων. Υδρογεωλογική μελέτη. Αθήνα. 98 σελ + παραρτήματα.
Οικονομίδου, Ε., Σ. Βαρνάβας, Θ. Γεωργιάδης, Δ. Τζανουδάκης, Γρ. Ιατρού, Δ. Χριστοδουλάκης, Μ. Παπαπετροπούλου, Ι. Ηλιοπούλου-Γεωργουδάκη, Σ. Φραγγεδάκη-Τσώλη, Β. Χονδρόπουλος, Ν. Παπαμίχος, Δ. Αλιφράγκης, Μ. Μαλακού, Ε. Ανδρουκάκη, Σ. Αδαμαντιάδου, Μ. Λεοντσινίδης και Π. Δημόπουλος. 1988. Εντοπισμός και μελέτη των υγροβιότοπων και άλλων σημαντικών για την ορνιθοπανίδα βιότοπων της Κρήτης. Τελική Έκθεση Τεύχος Ι. Πανεπιστήμιο Πατρών, ΥΠΕΧΩΔΕ, Πάτρα. 384 σελ.
Πυτικάκης, Ε. 2005. Περιβαλλοντική έρευνα των υδροφόρων οριζόντων του ΒΔ Λασιθίου με τη χρήση σπάνιων γαιών. Πτυχιακή εργασία. Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Γεωλογίας. 182 σελ.