GR242EUB008 - Λιμνοθάλασσα Μικρό Λιβάρι

Περιγραφή

Το Μικρό Λιβάρι βρίσκεται περίπου 3,5 χιλιόμετρα βορειοδυτικά των Ωρεών και δίπλα στον οικισμό Κανατάδικα στο Δήμο Ιστιαίας-Αιδηψού. Έχει καταγραφεί ως υγρότοπος από το ΕΚΒΥ με κωδικό GR242268000 και όνομα «Λιμνοθάλασσα Μικρού και Μεγάλου Λιβαριού» (Ζαλίδης & Μαντζαβέλλας 1994) και περιλαμβάνεται στην απογραφή του WWF Ελλάς για τους υγρότοπους του Αιγαίου (Κατσαδωράκης & Παραγκαμιάν 2007). Πρόκειται για μια αβαθή λιμνοθάλασσα που διατηρεί επικοινωνία με τη θάλασσα μέσω στομίου στο βόρειο τμήμα. Σε αντίθεση με το Μεγάλο, το Μικρό Λιβάρι έχει πιο πυκνή και ψηλή υπερυδατική βλάστηση με πυκνούς καλαμιώνες. Εικάζεται ότι μαζί με τη λιμνοθάλασσα του Μεγάλου Λιβαριού (ΕUB001) και την εκβολή του ποταμού Ξηριά ή Κάλας (EUB018) αποτελούσε έναν ενιαίο εκτενή υγρότοπο που ενώνονταν κυρίως μέσω συνεχόμενης υπερυδατικής βλάστησης αλλά και του υδροχαρούς δάσους που πλέον περιορίζεται σε μικρή έκταση ανάμεσα στου τρεις αυτούς υγρότοπους. Ο υγρότοπος δέχεται σημαντικές πιέσεις από διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες με σημαντικότερες τη δόμηση, το παράνομο κυνήγι, τον καλοκαιρινό τουρισμό, την έντονη ερασιτεχνική αλιεία και τις ρίψεις αδρανών υλικών. Έχει υποστεί αποστραγγίσεις στο παρελθόν (Dafis et al. 1996) ενώ οι καλλιέργειες τον πιέζουν από τα νότια. Στο παραλιακό μέτωπο υπάρχει χωματόδρομος που εξυπηρετεί τις ανάγκες των λουόμενων τους θερινούς μήνες ενώ επιπλέον έχει διανοιχτεί δρόμος που χωρίζει τον υγρότοπο στα δύο. Τέλος, στο στόμιο έχει κατασκευαστεί γέφυρα για την διέλευση των οχημάτων. Απαντώνται οι οικότοποι 1150* - Λιμνοθάλασσες, 72Α0 - Καλαμώνες, 1410 - Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi). Η βλάστηση είναι κυρίως υπερυδατική με σκίρπα, αγριοκάλαμα και βούρλα και δευτερευόντως αλοφυτική. Όσο αφορά την πανίδα, αξίζει να σημειωθεί η παρουσία της βίδρας (Lutra lutra) (Μαγγιώρης 1989, Georghiou et al. 1995). Ο υγρότοπος βρίσκεται εντός Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (GR2420004), Ζώνης Ειδικής Προστασίας (GR2420007) και Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά (Πορτόλου και συν. 2009). Το Μεγάλο και Μικρό Λιβάρι καθώς και η εκβολή Ξηριά αποτελούν τον πυρήνα του υγρότοπου και προστατεύονται στη θεσμοθετημένη Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου (ΦΕΚ 205/Δ/10.04.1990). Οι κύριες απειλές για τον υγρότοπο προκύπτουν από την οικοδομική δραστηριότητα και τον τουρισμό. [Επισκέψεις για την απογραφή: Ν. Γεωργιάδης 7/2005 & 5/2008, Θ. Γιαννακάκης 8/2010].

Δεδομένα υγρότοπου

Βασικές πληροφορίες
Τοποθεσία υγρότοπου: Παράκτιος
Τύπος υγρότοπου: Φυσικός
Έκταση υγρότοπου: 83.82 Ha
Υδρολογική αλληλεπίδραση: -  
Αλατότητα νερού: Υφάλμυρο
Είσοδος γλυκού νερού: Λεκάνη απορροής (από κατακρημνίσματα)
Επιφανειακή έξοδος νερού Άλλο
Ελεύθερη επιφάνεια νερού (%): 26 - 50
Υδροπερίοδος: Μόνιμη
Γεωγραφική πληροφορία
Περιφέρεια: Στερεάς Ελλάδας
Περιφερειακή ενότητα: Εύβοιας
Νησί: Εύβοια
Δήμος: Ιστιαίας - Αιδηψού
Γεωγραφικό μήκος: 23.103896 Ανατολικά
Γεωγραφικό πλάτος: 38.986460 Βοράς
Κατάσταση υγρότοπου
Κατάσταση υγρότοπου (MEDWET): 2 - Το αρχικό φυσικό περιβάλλον/τοπίο κυριαρχεί στο χώρο (>50%)
Τύπος υγρότοπου κατά Ramsar
Τύπος Κάλυψη (%)
J -- Παράκτιες υφάλμυρες ως αλμυρές λίμνες που έχουν μία ή περισσότερες σχετικά στενές διόδους επικοινωνίας με τη θάλασσα > 95
Ιδιοκτησιακό καθεστώς
Δημόσιο - Δημοτικό / Ιδιωτικό
Προηγούμενες καταγραφές
Κωδικός Ονομασία περιοχής Αναφορές
GR242268000 Λιμνοθάλασσα Λιβαρίου ή Μικρό & Μεγάλο Λιβάρι Ζαλίδης & Μαντζαβέλλας 1994
Καθεστώτα προστασίας
Κατηγορία καθεστώτος προστασίας Υποκατηγορία καθεστώτος προστασίας Ονομασία περιοχής Κωδικός Περιοχή κάλυψης (%) Νομοθεσία
Περιοχή προστασίας της βιοποικιλότητας Ειδική ζώνη διατήρησης Μεγάλο & Μικρό Λιβάρι - Δέλτα Ξεριά - Υδροχαρές Δάσος Αγίου ΝΙκολάου - Παράκτια Θαλάσσια Ζώνη GR2420004 97 Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/2011)
Περιοχή προστασίας της βιοποικιλότητας Ζώνη ειδικής προστασίας Μεγάλο & Μικρό Λιβάρι-Δέλτα Ξεριά GR2420007 97 Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/2011)
Χωροταξικά & τοπίο ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ/ZOE 100 ΖΟΕ (ΦΕΚ205/Δ/1990)
Κατηγορία προστασίας CDDA
Κωδικός CDDA Κατηγορία CDDA
GR99 Άλλα
Οικοσυστημικές υπηρεσίες
Τύπος οικοσυστημικής υπηρεσίας Οικοσυστημική υπηρεσία Κλίμακα Οφέλους (%) Σημαντικότητα
Προμηθευτικές υπηρεσίες Τροφή
Υποστηρικτικές υπηρεσίες Παροχή ενδιαιτημάτων
Πολιτισμικές υπηρεσίες Τουρισμός και αναψυχή
Δραστηριότητες στον υγρότοπο
Δραστηριότητα Ένταση
101 = αλλαγές στις καλλιεργητικές πρακτικές Άγνωστη
110 = Χρήση φυτοφαρμάκων/παρασιτοκτόνων Άγνωστη
120 = Χρήση λιπασμάτων Άγνωστη
140 = Βόσκηση Άγνωστη
200 = Ιχθυοκαλλιέργειες / Οστρακοκαλλιέργειες Μεγάλη
220 = Ερασιτεχνική αλιεία Άγνωστη
243 = λαθροθηρία, χρήση παγίδων και δηλητηρίων Μεγάλη
403 = διασκορπισμένες κατοικίες Μεγάλη
420 = Απορρίψεις απορριμμάτων / αδρανών Μεγάλη
502 = οδικό δίκτυο Μεγάλη
620 = Υπαίθριες δραστηριότητες αθλητισμού και αναψυχής Μεγάλη
703 = ρύπανση εδάφους Μεσαία
802 = απόκτηση εδαφών από θάλασσα, εκβολή ή έλος Μεσαία
Δραστηριότητες στη λεκάνη απορροής
Δραστηριότητα Ένταση
100 = Καλλιέργειες Μεγάλη
110 = Χρήση φυτοφαρμάκων/παρασιτοκτόνων Άγνωστη
120 = Χρήση λιπασμάτων Άγνωστη
130 = Άρδευση Μεγάλη
140 = Βόσκηση Άγνωστη
230 = Κυνήγι Άγνωστη
400 = Αστικοποιημένες περιοχές, δόμηση Μικρή
410 = Βιομηχανικές / Εμπορικές περιοχές Μικρή
430 = Αγροτικές (γεωργικές) κατασκευές Μικρή
502 = οδικό δίκτυο Μεσαία
Επιπτώσεις
Επίπτωση Ένταση
AN- = Αύξηση θορύβου Άγνωστη
AS- = Μείωση αισθητικής τοπίου Άγνωστη
HL- = Απώλεια ενδιαιτημάτων Άγνωστη
LI- = Μείωση άλλων κοινωνικο-οικονομικών αξιών Άγνωστη
PP- = Ρύπανση από ζιζανιοκτόνα Μεγάλη
PS- = Ρύπανση από αστικά απόβλητα Άγνωστη
VP- = Μείωση των πληθυσμών των ειδών χλωρίδας Μεγάλη
Τύποι οικότοπων
Τύπος Κάλυψη (%)
1150 * Παράκτιες λιμνοθάλασσες 51 - 75
1410 Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) 5 - 25
72Α0 Καλαμώνες 26 - 50
Τύποι βλάστησης
Τύπος Κάλυψη (%)
Αλοφυτική < 5
Υγρολιβαδική 26 - 50
Υπερυδατική 51 - 75
Υφυδατική 5 - 25
Χλωρίδα
Είδος Παρουσία Αναφορές
Juncus sp. Συγκυρίαρχο Ν. Γεωργιάδης 27.05.2008
Phragmites australis Κυρίαρχο Ν. Γεωργιάδης 27.05.2008
Ruppia maritima Συγκυρίαρχο Ν. Γεωργιάδης 27.05.2008
Salicornia sp. Παρόν Ν. Γεωργιάδης 27.05.2008
Scirpus sp. Συγκυρίαρχο Ν. Γεωργιάδης 27.05.2008
Πανίδα
Θηλαστικά Παρουσία στον υγρότοπο
Αναφορές
Lepus europaeus Pallas, 1778 Παρόν
Georghiou et al. 1995
Lutra lutra (Linnaeus, 1758) Άγνωστη
Georghiou et al. 1995
Martes foina (Erxleben, 1777) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Mustela nivalis Linnaeus, 1766 Παρόν
Georghiou et al. 1995

Ερπετά

Παρουσία στον υγρότοπο


Αναφορές
Ablepharus kitaibelii Bibron & Bory, 1833 Παρόν
Georghiou et al. 1995
Anguis fragilis Linnaeus, 1758 Παρόν
Georghiou et al. 1995
Elaphe quatuorlineata (Lacep?de, 1789) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Emys orbicularis (Linnaeus, 1758) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Eurotestudo hermanni (Gmelin, 1789) Άγνωστη
Ν. Γεωργιάδης 27.05.2008
Eurotestudo hermanni (Gmelin, 1789) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Lacerta viridis (Laurenti, 1768) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Malpolon monspessulanus (Hermann, 1804) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Mauremys rivulata (Valenciennes, 1833) Άγνωστη
Ν. Γεωργιάδης 27.05.2008
Mauremys rivulata (Valenciennes, 1833) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Natrix natrix (Linnaeus, 1758) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Natrix tessellata (Laurenti, 1768) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Telescopus fallax (Fleischmann, 1831) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Testudo graeca Linnaeus, 1758 Άγνωστη
Ν. Γεωργιάδης 27.05.2008
Testudo graeca Linnaeus, 1758 Παρόν
Georghiou et al. 1995
Typhlops vermicularis (Merrem, 1820) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Vipera ammodytes (Linnaeus, 1758) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Zamenis situlus (Linnaeus, 1758) Παρόν
Georghiou et al. 1995

Αμφίβια

Παρουσία στον υγρότοπο


Αναφορές
Bufo viridis (Laurenti, 1768) Άγνωστη
Ν. Γεωργιάδης 27.05.2008
Hyla arborea (Linnaeus, 1758) Άγνωστη
Ν. Γεωργιάδης 27.05.2008
Hyla arborea (Linnaeus, 1758) Παρόν
Georghiou et al. 1995
Pelophylax kurtmuelleri (Gayda, 1940)
Ν. Γεωργιάδης 27.05.2008

Ψάρια

Παρουσία στον υγρότοπο


Αναφορές
Dicentrarchus labrax (Linnaeus, 1758) Παρόν
Mugil cephalus Linnaeus, 1758 Κοινό

Ασπόνδυλα

Παρουσία στον υγρότοπο


Αναφορές
Callinectes sapidus Rathbun, 1896 Πολύ κοινό
Θ. Γιαννακάκης 14.08.2010

Πτηνά

Αριθμός ατόμων

Φώλιασμα

Αναφορές
Buteo buteo (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Circus aeruginosus (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Πορτόλου και συν. 2009
Circus cyaneus (L., 1766) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Pandion haliaetus (L., 1758 ) Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Anas acuta (L.,1758) 10-100 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Anas clypeata (L.,1758) 10-100 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Anas crecca (L., 1758) 10-100 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Anas penelope (L., 1758) 10-100 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Anas platyrhynchos (L., 1758) 10-100 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Anas querquedula (L., 1758) 10-100 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Anser albifrons (Scopoli, 1769) 10-100 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Aythya ferina (L., 1758) 10-100 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Aythya nyroca (Gűldenstädt, 1770) 1-10 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Aythya nyroca (Gűldenstädt, 1770) 1-10 Δεν φωλιάζει Πορτόλου και συν. 2009
Cygnus olor (Gmelin, 1789) >1000 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Cygnus olor (Gmelin, 1789) 10-100 Δεν φωλιάζει Πορτόλου και συν. 2009
Netta rufina (Pallas, 1773) 10-100 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Caprimulgus europaeus (L., 1758) Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Actitis hypoleucos (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Burhinus oedicnemus (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Calidris ferruginea (Pontoppidan, 1763) 10-100 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Calidris minuta (Leisler, 1812) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Charadrius alexandrinus (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Charadrius dubius (Scopoli, 1786) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Chlidonias hybrida (Pallas, 1811) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Chlidonias leucopterus (Temminck, 1815) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Chroicocephalus ridibundus (Brème, 1839) 100-1000 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Gallinago gallinago (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Gallinago media (Latham, 1787) 1-10 Δεν φωλιάζει Πορτόλου και συν. 2009
Glareola pratincola (L., 1766) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Himantopus himantopus (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Hydrocoloeus minutus (Pallas, 1776) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Larus melanocephalus (Temminck, 1820) Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Limosa limosa (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Limosa limosa (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Πορτόλου και συν. 2009
Numenius arquata (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Numenius arquata (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Πορτόλου και συν. 2009
Philomachus pugnax (L., 1758) 10-100 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Pluvialis squatarola (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Recurvirostra avosetta (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Scolopax rusticola (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Sterna hirundo (L., 1758) 1-10 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Sterna sandvicensis (Latham, 1787) 10-100 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Sternula albifrons (Pallas, 1764) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Tringa glareola (L., 1758) Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Tringa ochropus (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Tringa stagnatilis (Bechstein, 1803) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Tringa totanus (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Vanellus vanellus (L., 1758) 10-100 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Ardea alba (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Ardea cinerea (L., 1758) 10-100 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Ardea purpurea (L., 1766) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Ardeola ralloides (Scopoli, 1769) 10-100 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Botaurus stellaris (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Ciconia ciconia (L., 1758) Πιθανά φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Egretta garzetta (L., 1766) 100-1000 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Ixobrychus minutus (L., 1766) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Nycticorax nycticorax (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Platalea leucorodia (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Plegadis falcinellus (L., 1766) 1-10 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Streptopelia turtur (L., 1758) 10-100 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Alcedo atthis (L., 1758) 10-100 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Merops apiaster (L., 1758) 10-100 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Upupa epops (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Falco naumanni (Fleischer, 1818) 1-10 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Falco naumanni (Fleischer, 1818) 1-10 Δεν φωλιάζει Πορτόλου και συν. 2009
Falco vespertinus (L., 1766) 10-100 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Falco vespertinus (L., 1766) 10-100 Δεν φωλιάζει Πορτόλου και συν. 2009
Coturnix coturnix (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Fulica atra (L., 1758) 100-1000 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Acrocephalus arundinaceus (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Acrocephalus schoenobaenus (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Acrocephalus scirpaceus (Hermann, 1804) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Anthus campestris (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Calandrella brachydactyla (Leisler, 1814) Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Emberiza melanocephala (Scopoli, 1769) 10-100 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Hippolais pallida (Hemprich & Ehrenberg, 1833) Πιθανά φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Lanius collurio (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Lanius minor (J.F. Gmelin, 1788) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Lanius senator (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Luscinia megarhynchos (C.L.Brehm, 1831) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Motacilla flava (L., 1758) 10-100 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Oriolus oriolus (L., 1758) 1-10 Φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Turdus iliacus (L., 1766) Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Phalacrocorax carbo (L., 1758) 1-10 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Phoenicopterus roseus (Pallas, 1811) 100-1000 Δεν φωλιάζει Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Podiceps cristatus (L., 1758) 10-100 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001
Tachybaptus ruficollis (Pallas, 1764) 10-100 Άγνωστο Kazantzidis & Vareltzidou 2001

Dafis, S., E. Papastergiadou, K. Georghiou, D. Babalonas, T. Georgiadis, M. Papageorgiou, T. Lazaridou, and V. Tsiaoussi. 1996. The Greek Habitat Project (Directive 92/43/EEC) Natura 2000: An Overview. Greek Biotope/Wetland Centre (EKBY). Thermi, Greece. 1000pp.

Georghiou, K., A. Legakis, Α. Sfougaris, E. Economidou, E. Valakos, M. Thessalou, P. Panayotidis, S. Kazantzidis, and T. Akriotis. (1995). NATURA 2000 Standard Data Form "GR2420004: Megalo kai Mikro Livari - Delta Xiria - Ydrochares Dasos Ag. Nikolaou". Updated: 5/2009. Retrieved from EIONET Database.

Kazantzidis, S., and S. Vareltzidou. 2001. NATURA 2000 Standard Data Form "GR2420007: Megalo kai Mikro Livari - Delta Xeria". Updated: 5/2009. Retrieved from EIONET Database.

Ζαλίδης, Χ. Γ., και Α. Μαντζαβέλλας (συντονιστές έκδοσης). 1994. Απογραφή των ελληνικών υγροτόπων ως φυσικών πόρων (Πρώτη προσέγγιση). Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 587 σελ.

Κατσαδωράκης, Γ., και Κ. Παραγκαμιάν. 2007. Απογραφή των υγροτόπων των νησιών του Αιγαίου: Ταυτότητα, οικολογική κατάσταση και απειλές. Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση - WWF Ελλάς, Αθήνα. 392 σελ.

Πορτόλου, Δ., Σ. Μπουρδάκης, Χ. Βλάχος, Θ. Καστρίτης και Τ. Δημαλέξης (επ.). 2009. Οι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας. Περιοχές Προτεραιότητας για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Αθήνα. 497 σελ.

Φωτογραφίες