Νησιωτικοί υγρότοποι της Ελλάδας

Το έλος Λήμνος ή Βάλτος Μαρμάρου βρίσκεται στον οικισμό του Μαρμάρου και ανήκει στο δ.δ. Καρδαμύλων, του Δήμου Χίου. Έχει καταγραφεί από το ΕΚΒΥ με κωδικό GR413339000 (Ζαλίδης και Μαντζαβέλας 1994), ενώ αναφέρεται ως μόνιμο έλος και από άλλους ερευνητές (Σπινθάκης και συν. 1993, Taylor 2003). Πρόκειται για σοβαρά υποβαθμισμένο και αλλοιωμένο υγρότοπο (Κατσαδωράκης & Παραγκαμιάν 2007) που σχηματίζεται πίσω από αμμοχαλικώδη παραλία και τροφοδοτείται κυρίως από υπόγεια νερά και περιστασιακά το χειμώνα με επιφανειακά. Στο παρελθόν είχε γίνει εκβάθυνση στην περιοχή για απόληψη πηλού για αγγειοπλαστική ενώ τη δεκαετία του 1960 το κανάλι που συνέδεε το έλος με τη θάλασσα έκλεισε. Σήμερα, η έξοδος του νερού γίνεται είτε υπογείως, είτε από την διευθετημένη κοίτη όταν υπάρχει πλημμύρα. Στο παρελθόν προφανώς καταλάμβανε μεγαλύτερη έκταση αλλά ο οικισμός Μαρμάρου επεκτάθηκε σταδιακά την τελευταία 30ετία εις βάρος του. Παράλληλα έγιναν προσπάθειες στράγγισης και διοχέτευσης των υδάτων στη θάλασσα με αποστραγγιστικά κανάλια. Στα σημερινά όρια του υγρότοπου υπάρχει πλέον ένα μωσαϊκό από σπίτια, δρόμους, καλαμιώνες και κανάλια ενώ ελεύθερες επιφάνειες νερού διατηρούνται μόνο στα βαθιά στραγγιστικά κανάλια. Επικρατεί ο οικότοπος 72Α0, με κυρίαρχο είδος το καλάμι Phragmites australis, ενώ υπάρχουν και τμήματα με Juncus spp. και Carex spp. καθώς και θαμνώδης βλάστηση με Vitex agnus castus. Επίσης υπάρχουν οι οικότοποι 3140-Σκληρά ολιγο-μεσοτρφικά ύδατα με Χαροειδή και 1410-Μεσογειακά αλίπεδα.Ο υγρότοπος συντηρεί βατράχια (Pelophylax bedriagae, Hyla arborea), γραμμωτές νεροχελώνες (Mauremys rivulata) και ψάρια. Η λεκάνη απορροής καλύπτεται από πευκοδάση (που έχουν μερικώς καεί στο πρόσφατο παρελθόν) και θαμνώδη βλάστηση. Η γεωργική και κτηνοτροφική δραστηριότητα είναι μικρή. Ο υγρότοπος βρίσκεται εντός περιοχής που έχει χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (GR4130001) ενώ τμήμα του περιλαμβάνεται στο Π.Δ. για την προστασία των μικρών νησιωτικών υγρότοπων της Ελλάδας (Y413CHI001) (Επιτόπια συλλογή δεδομένων: 6/2005. Απογραφέας: Γ. Κατσαδωράκης).