GR431KRI091 - Εκβολή Αναποδάρη
Περιγραφή
Η εκβολή του Αναποδάρη βρίσκεται περίπου 4 χιλιόμετρα ανατολικά του οικισμού Τσούτσουρος και ανήκει στο Δήμο Βιάννου. Συμπεριλαμβάνεται στην εθνική απογραφή με κωδικό GR431400000 και ονομασία " Εκβολή Αναποδάρη" (Ζαλίδης & Μαντζαβέλλας 1994). Η εκβολή είναι σχετικά εκτεταμένη και περιλαμβάνει, εκτός από την κυρίως έξοδο του ποταμού προς τη θάλασσα, μια έκταση από αλμυρόβαλτους στα δυτικά του. Πιθανόν, η έκταση αυτή στο παρελθόν να πλημμύριζε, ωστόσο οι εκτεταμένες παρεμβάσεις που έχουν γίνει καθόλο το μήκος του Αναποδάρη και των μικρότερων ποταμών που τον τροφοδοτούν, έχουν μειώσει τα νερά της εκβολής στο ελάχιστο και τους θερινούς μήνες η επιφανειακή παροχή μηδενίζεται. Υπολογίζεται ότι εντός της λεκάνης απορροής του (πρόκειται για τη δεύερη μεγαλύτερη λεκάνη απορροής στην Κρήτη, ~520 τετρ.χλμ έναντι ~580 τετρ.χλμ της λεκάνης απορροής του Γεροποτάμου), έχουν κατασκευαστεί ή διανοιχθεί τουλάχιστον 20 υδατοδεξαμενές μεγαλύτερες του 1 στρ. (φραγμολίμνες, εξωποτάμιες λιμνοδεξαμενές και τεχνητά λιμνία από απολήψεις αδρανών) που προφανώς αποστερούν νερό από το εκβολικό σύστημα. Στον αλμυρόβαλτο έχουν γίνει στο παρελθόν διάφορες εκχερσώσεις και διανοίξεις δρόμων ενώ έχουν φυτευτεί και ελαιόδεντρα χωρίς ωστόσο να ευδοκιμήσουν. Επιπλέον, στις πιέσεις πρέπει να αναφερθεί και η ρύπανση από τα απόβλητα των ελαιοτριβίων και η μη σημειακή ρύπανση από τα αγροχημικά. Απαντώνται οι εξής τύποι οικοτόπων: 1420 - Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Arthrocnemetalia fructicosae), 3290 - Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή, 72Α0 - Καλαμώνες και 92D0 - Παρόχθια δάση-στοές της θερμής Μεσογείου (Nerio-Tamariceteae) και της Νοτιο-Δυτικής Ιβηρικής χερσονήσου (Securinegion tinctoriae). Η βλάστηση στην περιοχή του αλμυρόβαλτου αποτελείται κυρίως από Mesembryanthemum nodiflorum, ενώ στην κοίτη του ποταμού φύονται αρμυρίκια (Tamarix sp.) και καλάμια (Phragmites australis). Η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη Αστερουσίων (Γκατζέλια και συν. 2001α) αναφέρει για την εκβολή 22 είδη πουλιών, τα περισσότερα εκ των οποίων παρατηρούνται στην περιοχή κατά τη μετανάστευση. Ο υγρότοπος βρίσκεται εντός των ορίων Ζώνης Ειδικής Προστασίας (GR4310013) ενώ η ευρύτερη περιοχεί έχει χαρακτηριστεί ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (GR187). [Επίσκεψη για την απογραφή: Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05.2009].
Δεδομένα υγρότοπου
Βασικές πληροφορίες
| Τοποθεσία υγρότοπου: | Παράκτιος |
| Τύπος υγρότοπου: | Φυσικός |
| Έκταση υγρότοπου: | 16.47 Ha |
| Υδρολογική αλληλεπίδραση: | Ναι |
| Αλατότητα νερού: | Υφάλμυρο |
| Είσοδος γλυκού νερού: | Χείμαρρος / Ρύακας |
| Επιφανειακή έξοδος νερού | Έξοδος από παρυφές λίμνης, ή ανεμπόδιστη έξοδος από ποτάμι |
| Ελεύθερη επιφάνεια νερού (%): | 26 - 50 |
| Υδροπερίοδος: | Εποχική |
Γεωγραφική πληροφορία
| Περιφέρεια: | Κρήτης |
| Περιφερειακή ενότητα: | Ηρακλείου |
| Νησί: | Κρήτη |
| Δήμος: | Βιάννου |
| Γεωγραφικό μήκος: | 25.330820 Ανατολικά |
| Γεωγραφικό πλάτος: | 34.983694 Βοράς |
Κατάσταση υγρότοπου
| Κατάσταση υγρότοπου (MEDWET): | 3 - Το αρχικό φυσικό περιβάλλον/τοπίο μερικώς διαταραγμένο (10-50% απείραχτο) |
Τύπος υγρότοπου κατά Ramsar
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| F -- Εκβολικά ύδατα. Τα μόνιμα ύδατα των εκβολών και τα εκβολικά συστήματα των δέλτα | 5 - 25 |
| E -- Αμμώδεις, χαλικώδεις και κροκαλώδεις παραλίες. Περιλαμβάνονται συστήματα αμμοθινών, λωρίδες άμμου και αμμώδεις νησίδες | < 5 |
| H -- Διαπαλιρροϊκά έλη. Συμπεριλαμβάνονται αλμυρόβαλτοι, αλίπεδα, φυσικές αλυκές, παλιρροϊκά έλη υφάλμυρου και γλυκού νερού | 51 - 75 |
Ιδιοκτησιακό καθεστώς
| Άγνωστο |
Προηγούμενες καταγραφές
| Κωδικός | Ονομασία περιοχής | Αναφορές |
| GR431400000 | Εκβολή Αναποδάρη | Ζαλίδης & Μαντζαβέλλας 1994 |
| Κατηγορία καθεστώτος προστασίας | Υποκατηγορία καθεστώτος προστασίας | Ονομασία περιοχής | Κωδικός | Περιοχή κάλυψης (%) | Νομοθεσία |
| Περιοχή προστασίας της βιοποικιλότητας | Ζώνη ειδικής προστασίας | Αστερούσια Όρη (Κόφινας) | GR4310013 | 100 | Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/2011) |
Οικοσυστημικές υπηρεσίες
| Τύπος οικοσυστημικής υπηρεσίας | Οικοσυστημική υπηρεσία | Κλίμακα Οφέλους (%) | Σημαντικότητα |
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση διάβρωσης | ||
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Ρύθμιση πλημμυρικών φαινομένων | ||
| Προμηθευτικές υπηρεσίες | Τροφή | ||
| Προμηθευτικές υπηρεσίες | Γλυκό νερό | ||
| Υποστηρικτικές υπηρεσίες | Κύκλος θρεπτικών | ||
| Υποστηρικτικές υπηρεσίες | Παροχή ενδιαιτημάτων | ||
| Πολιτισμικές υπηρεσίες | Τουρισμός και αναψυχή | ||
| Ρυθμιστικές υπηρεσίες | Καθαρισμός υδάτων |
Δραστηριότητες στον υγρότοπο
| Δραστηριότητα | Ένταση |
| 100 = Καλλιέργειες | Μεσαία |
| 110 = Χρήση φυτοφαρμάκων/παρασιτοκτόνων | Άγνωστη |
| 120 = Χρήση λιπασμάτων | Άγνωστη |
| 130 = Άρδευση | Άγνωστη |
| 140 = Βόσκηση | Άγνωστη |
| 162 = δεντροφύτευση | Μεγάλη |
| 190 = Άλλες αγροτικές και δασοκομικές δραστηριότητες | Μεσαία |
| 230 = Κυνήγι | Άγνωστη |
| 300 = Εξαγωγή αδρανών υλικών (άμμου, χαλικιών, κ.ά.) | Άγνωστη |
| 409 = άλλη κατανομή των κατοικιών | Μικρή |
| 422 = απόρριψη βιομηχανικών απορριμμάτων | Μεσαία |
| 423 = απόρριψη αδρανών υλικών (μπάζα) | Μεγάλη |
| 490 = Άλλες αστικές, βιομηχανικές και συναφείς δραστηριότητες | Μεγάλη |
| 703 = ρύπανση εδάφους | Μεσαία |
Δραστηριότητες στη λεκάνη απορροής
| Δραστηριότητα | Ένταση |
| 106 = εντατικές καλλιέργειες | Μικρή |
| 107 = δενδρώδεις καλλιέργειες | Μεγάλη |
| 230 = Κυνήγι | Άγνωστη |
| 403 = διασκορπισμένες κατοικίες | Μικρή |
| 502 = οδικό δίκτυο | |
| 850 = Ανθρωπογενής μεταβολή των υδρογραφικών λειτουργιών | Μεγάλη |
Επιπτώσεις
| Επίπτωση | Ένταση |
| VCX = Εισαγωγή ξενικών ειδών | Μεσαία |
| VP- = Μείωση των πληθυσμών των ειδών χλωρίδας | Άγνωστη |
| WG- = Αποστράγγιση/Μείωση της στάθμης του νερού | Άγνωστη |
Τύποι οικότοπων
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| 1420 Μεσογειακές και θερμοατλαντικές αλόφιλες λόχμες (Sacrocornetea fruticosi) | 51 - 75 |
| 3290 Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή από Paspalo-Agrostidion | 26 - 50 |
| 72Α0 Καλαμώνες | 26 - 50 |
| 92D0 Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Nerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae) | 5 - 25 |
Τύποι βλάστησης
| Τύπος | Κάλυψη (%) |
| Θαμνώδης / Δενδρώδης | 5 - 25 |
| Υγρολιβαδική | < 5 |
| Υπερυδατική | 5 - 25 |
Χλωρίδα
| Είδος | Παρουσία | Αναφορές |
| Eucalyptus sp. | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Ficus carica | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Juncus sp. | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Juniperus phoenicea | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Mesembryanthemum nodiflorum | Κυρίαρχο | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Nerium oleander | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Nicotiana glauca | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Oxalis pes-caprae | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Phragmites australis | Κυρίαρχο | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Platanus orientalis | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Scirpus sp. | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Tamarix sp. | Συγκυρίαρχο | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Typha sp. | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
| Vitex agnus-castus | Παρόν | Κ. Παραγκαμιάν & Θ. Γιαννακάκης 02.05... |
Πανίδα
| Θηλαστικά | Παρουσία στον υγρότοπο | Αναφορές | |
| Tadarida teniotis (Rafinesque, 1814) | Παρόν | Benda et al. 2008 | |
Ασπόνδυλα |
Παρουσία στον υγρότοπο |
Αναφορές |
|
| Orthetrum brunneum (Fonscolombe, 1837) | Battin 1989 | ||
Πτηνά |
Αριθμός ατόμων |
Φώλιασμα |
Αναφορές |
| Accipiter brevipes (Severtsov, 1850) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Circus pygargus (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Aythya nyroca (Gűldenstädt, 1770) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Caprimulgus europaeus (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Burhinus oedicnemus (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Himantopus himantopus (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Tringa glareola (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Tringa stagnatilis (Bechstein, 1803) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Ardea purpurea (L., 1766) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Ardeola ralloides (Scopoli, 1769) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Botaurus stellaris (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Ciconia ciconia (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Egretta garzetta (L., 1766) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Ixobrychus minutus (L., 1766) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Nycticorax nycticorax (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Plegadis falcinellus (L., 1766) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Alcedo atthis (L., 1758) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Coturnix coturnix (L., 1758) | Πιθανά φωλιάζει | Γκατζέλια και συν. 2001α | |
| Porzana parva (Scopoli, 1769) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Acrocephalus melanopogon (Temminck, 1823) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Acrocephalus paludicola (Vieillot, 1817) | Γκατζέλια και συν. 2001α | ||
| Calandrella brachydactyla (Leisler, 1814) | Γκατζέλια και συν. 2001α |
Battin, T. 1989. Überblick über die Libellenfauna der Insel Kreta (Insecta: Odonata). Zeitschrift der Arbeitsgemeinschaft Österr. Entomologen. 41(1/2):52-64.
Benda, P., P. Georgiakakis, C. Dietz, V. Hanak, K. Galanaki, V. Markantonatou, A. Chudarkova, P. Hulva, and I. Horacek. 2008. Bats (Mammalia: Chiroptera) of the Eastern Mediterranean and Middle East. Part 7. The bat fauna of Crete, Greece. Acta Soc. Zool. Bohem. 72:105–190.
Γκατζέλια, Α., Τ. Δημαλέξης, Ν. Δημητρακόπουλος, Ρ. Στέφα, Α. Βαρδινογιάννη, K. Γρίβας, Γ. Γωνιανάκης, M. Δρετάκης, Α. Καγιαμπάκη, Π. Λυμπεράκης, Μ. Προμπονάς, Α. Τριχάς, X. Φασουλάς, και Σ. Ξηρουχάκης. 2001α. Ειδική περιβαλλοντική μελέτη περιοχής Αστερουσίων. ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑ Σύμβουλοι Διαχείρισης – Αποκατάστασης Οικοσυστημάτων, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, Ηράκλειο. 244 σελ.
Ζαλίδης, Χ. Γ., και Α. Μαντζαβέλλας (συντονιστές έκδοσης). 1994. Απογραφή των ελληνικών υγροτόπων ως φυσικών πόρων (Πρώτη προσέγγιση). Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Θέρμη. 587 σελ.
Πορτόλου, Δ., Σ. Μπουρδάκης, Χ. Βλάχος, Θ. Καστρίτης και Τ. Δημαλέξης (επ.). 2009. Οι Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας. Περιοχές Προτεραιότητας για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας. Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Αθήνα. 497 σελ.
Φωτογραφίες
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)