Νησιωτικοί υγρότοποι της Ελλάδας

Η τεχνητή λίμνη ορυχείων Τρουπίου-Κακάβου 4 ανήκει στο ευρύτερο σύμπλεγμα των εννέα τεχνητών λιμνών των ορυχείων Τρουπίου-Κακάβου. Είναι ο δεύτερος σε μέγεθος υγρότοπος από τους εννέα και ένας από τους τρεις στους οποίους παρατηρήθηκε ιχθυοπανίδα. Πρόκειται για τεχνητή λίμνη σε χώρο απόθεσης υπολειμμάτων και παρουσιάζει την υψηλότερη βιολογική αξία από τους εννέα. Στον υγρότοπο, που τροφοδοτείται από την λεκάνη απορροής, έχει αναπτυχθεί εύρωστο έλος καλαμιώνα ενώ περίπου η μισή του έκταση στα νοτιοδυτικά καλύπτεται από υγρό λιβάδι με βούρλα. Στον υγρότοπο απαντώνται οι οικότοποι 72Α0 - Καλαμώνες και 72Β0 - Κοινωνίες των υψηλών βούρλων. Το σύμπλεγμα τεχνητών λιμνών Τρουπίου-Κακάβου βρίσκεται στις βορειανατολικές παρυφές του Όρους Κανδήλι ανάμεσα στα χωριά Δαφνώνα, Τρούπι, Κάκαβο, Σπαθάρι και Καλύβια που υπάγονται στο Δήμο Μαντουδίου - Λίμνης - Αγίας Άννας. Οι λίμνες αυτές δημιουργήθηκαν από εξορύξεις σε ορυχεία (νταμάρια) λευκολίθου που πλέον είναι ανενεργά. Μπορούν να διακριθούν σε δύο γενικές κατηγορίες, οι οποίες διαφέρουν τόσο όσον αφορά στα υδρολογικά χαρακτηριστικά τους, όσο και στην βλάστηση που αναπτύσσεται σε αυτές. Η πρώτη κατηγορία αφορά τις λίμνες που δημιουργήθηκαν από εκσκαφές για την εξαγωγή του υλικού (EUB011, EUB015, EUB017, EUB030 και EUB048) και η δεύτερη αφορά στις λίμνες που δημιουργήθηκαν στους χώρους απόθεσης των υπολειμμάτων μετά την επεξεργασία για τη δέσμευση του οξειδίου του Μαγνησίου (λευκόλιθος) (EUB023, EUB034, EUB038 και EUB046). Στην κατηγορία των λιμνών στους χώρους εξόρυξης η τροφοδοσία γίνεται από καρστικές πηγές, οι όχθες είναι κυρίως βραχώδεις και απότομες και το βάθος τους μεγάλο, χαρακτηριστικά που δεν ευνοούν την ανάπτυξη υγροτοπικής βλάστησης και ως εκ τούτου περιορίζουν και το είδος και τον αριθμό των ενδιαιτημάτων για την πανίδα. Αντιθέτως, στην κατηγορία των λιμνών στους χώρους απόθεσης των υπολειμμάτων, η τροφοδοσία γίνεται κυρίως από τη λεκάνη απορροής, οι όχθες παρουσιάζουν ήπιες κλίσεις και τόσο αυτές όσο και ο πυθμένας συντίθενται από λεπτόκοκκο υλικό, ενώ τα βάθη είναι μικρά, στοιχεία που ευνοούν την ανάπτυξη υγροτοπικής βλάστησης και πληθώρας ενδιαιτημάτων για την πανίδα. Η βλάστηση που απαντάται σε αυτήν την κατηγορία λιμνών είναι κυρίως υπερυδατική με αγριοκάλαμα και βούρλα και δευτερευόντως θαμνώδης και δενδρώδης με πικροδάφνες, πεύκα, πλατάνια και αρμυρίκια. Η δενδρώδης και θαμνώδης βλάστηση έχει προέλθει κυρίως από φυτέψεις που έγιναν για την υποτυπώδη αποκατάσταση του τοπίου μετά το πέρας των εργασιών της εκμετάλλευσης. Τόσο για τις τεχνητές λίμνες Κακάβου όσο και για αυτές του Μαντουδίου (Παρασκευορέματος) έχει προταθεί κατά καιρούς η χρήση τους για αρδευτικούς σκοπούς . Οι δραστηριότητες στη λεκάνη απορροής είναι ήπιες με κυρίαρχες τις δασοκομικές δραστηριότητες (κυρίως ρητινοσυλλογή) αλλά και τη βοσκή. (Περίοδος αναφοράς πρωτογενών δεδομένων: 5/2008. Απογραφείς: Ν. Γεωργιάδης).